Still an Awkward Class: Central European post-peasants at home and abroad in the era of neoliberalism ; Ciągle niewygodna klasa. Środkowo-europejscy post-chłopi w kraju i za granicą w dobie neoliberalizmu

Abstract

The paper builds on the author's intimate knowledge of Eastern European village life over four decades. Before, during, and after socialism, villagers ("peasants" ) have always been incorporated into wider structures, while at the same time challenging standard social science theories. Their greater ability to reproduce themselves "outside the market" is the basis of their distinctiveness; this corresponds to a persisting distinction between town and countryside and has implications for political mobilization. The paper develops binary comparisons at two levels: first, between capitalist and socialist paths of rural development; second, within the latter, between the productive symbiosis accomplished in socialist Hungary and the stagnation of non-collectivized Poland. Some of these latter contrasts have persisted in new forms in the era of EU membership. Finally, the author expresses some personal nostalgia for the days when rural community studies constituted the bedrock of ethnographic writing about this region. ; Artykuł oparty jest na posiadanej przez autora pogłębionej wiedzy dotyczącejwschodnioeuropejskiego życia wiejskiego w ostatnich czterech dekadach. Przed socjalizmem,a także w jego trakcie i po nim mieszkańców wsi ( "chłopi" ) zawsze włączanow obręb szerszych struktur, stanowiąc wyzwanie dla klasycznych teorii z zakresu naukspołecznych. Podstawę ich odrębności stanowi większa zdolność do samoreprodukcji "poza rynkiem", co odpowiada utrzymującemu się podziałowi na miasto i wieś oraz niesie konsekwencje dla mobilizacji politycznej. W artykule rozwinięte zostają dwuelementowe porównania: pierwsze, między kapitalistycznymi i socjalistycznymi drogami rozwoju obszarów wiejskich, oraz drugie, w obrębie tego ostatniego pomiędzy produktywną symbiozą dokonaną w socjalistycznych Węgrzech i stagnacją nieskolektywizowanej Polski. Niektóre z przeciwieństw między tymi ostatnimi utrzymały się w nowych formach w okresie członkostwa w Unii Europejskiej. Wreszcie, autor wyraża osobistą nostalgię za czasami, w których badania na wspólnotami wiejskimi stanowiły fundament etnograficznego opisu tego regionu.