Samozatrudnienie ekonomicznie zależne a konstytucyjna zasada ochrony pracy
In: Roczniki Nauk Prawnych, Volume 27, Issue 1, p. 43-61
ISSN: 2544-5227
8 results
Sort by:
In: Roczniki Nauk Prawnych, Volume 27, Issue 1, p. 43-61
ISSN: 2544-5227
In: Praca i Zabezpieczenie Społeczne, Volume 2020, Issue 12, p. 20-28
ISSN: 0032-6186
In: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, Volume 4, Issue 323
ISSN: 2353-7663
Bezrobocie wśród osób młodych jest jednym z najpoważniejszych wyzwań europejskiego rynku pracy, w tym i rynku pracy w Polsce. Strategiczna istotność tego problemu powoduje, że zarówno na poziomie UE, jak i naszego kraju identyfikowane są powody tego stanu rzeczy oraz podejmowane próby łagodzenia tego zjawiska. Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt poszukiwania rozwiązań problemu, jakim jest bezrobocie osób młodych, gdyż celem jego jest przybliżenie istoty samozatrudnienia oraz wskazanie zalet tej formy aktywności zawodowej na rynku pracy, zwłaszcza w kontekście aktywizacji osób młodych. Artykuł został podzielony na kilka części. Po pierwsze, przedstawiono status quo bezrobocia osób młodych w Polsce. Kolejno, omówiono istotę samozatrudnienia i przybliżono jego charakterystykę. W ostatniej części artykułu wskazano zalety i wady samozatrudnienia jako alternatywnego sposobu aktywności zawodowej osób młodych.
This paper aims to analyse collective labour rights of both "classic" selfemployed persons and economically dependent self-employed workers under the Spanish Statute of Self-Employed Workers (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo). The author applies comparative analysis and critical reasoning with a view to answering the questions: is the scope of protection wide enough, and can Poland draw a lesson from it? The paper presents evidence that demonstrates that among all self-employed workers, only economically dependent self-employed workers are granted the right to bargain collectively. However, findings suggest that in practice, collective bargaining is stymied mainly because it takes place only at the enterprise level, and because the number of economically dependent self-employed workers is minimal. The paper concludes that collective labour rights under the Statute of Self-Employed Workers could be better protected (especially as regards "classic" self-employed persons). On the other hand, however, in Poland, the lack of any criteria that would enable a diversification of the scope of collective rights granted to self-employed persons is subject to criticism. It appears that in some areas the legislator should differentiate the scope of protection. The criterion of economic dependence, which exists in Spanish law, could be successfully used for this purpose. ; Celem artykułu jest analiza zbiorowych praw pracowniczych zarówno "klasycznych" samozatrudnionych, jak i samozatrudnionych ekonomicznie zależnych w świetle hiszpańskiej ustawy Prawo samozatrudnionych (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo). Autorka posługuje się metodą porównawczą i wykorzystuje krytyczne rozumowanie, aby odpowiedzieć na pytania: czy zakres ochrony jest dostatecznie szeroki i czy Polska może wyciągnąć wnioski z uregulowań hiszpańskich. W artykule wskazano, że spośród wszystkich samozatrudnionych tylko osoby samozatrudnione ekonomicznie zależne mają prawo do rokowań zbiorowych. Wyniki sugerują jednak, że w praktyce negocjacje zbiorowe są trudne, głównie dlatego, że odbywają się one wyłącznie na poziomie przedsiębiorstwa oraz ponieważ liczba pracowników samozatrudnionych ekonomicznie zależnych jest znikoma. W artykule podniesiono, że zbiorowe prawa pracownicze wynikające z Prawa samozatrudnionych mogłyby być lepiej chronione (zwłaszcza w odniesieniu do "klasycznych" samozatrudnionych). Z drugiej strony w Polsce krytykuje się brak jakichkolwiek kryteriów, które pozwalałyby na zróżnicowanie zakresu praw zbiorowych przysługujących osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Wydaje się, że w niektórych obszarach ustawodawca powinien zróżnicować zakres ochrony. W tym celu z powodzeniem można zastosować kryterium zależności ekonomicznej, które istnieje w prawie hiszpańskim.
BASE
This paper aims to analyse collective labour rights of both "classic" selfemployed persons and economically dependent self-employed workers under the Spanish Statute of Self-Employed Workers (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo). The author applies comparative analysis and critical reasoning with a view to answering the questions: is the scope of protection wide enough, and can Poland draw a lesson from it? The paper presents evidence that demonstrates that among all self-employed workers, only economically dependent self-employed workers are granted the right to bargain collectively. However, findings suggest that in practice, collective bargaining is stymied mainly because it takes place only at the enterprise level, and because the number of economically dependent self-employed workers is minimal. The paper concludes that collective labour rights under the Statute of Self-Employed Workers could be better protected (especially as regards "classic" self-employed persons). On the other hand, however, in Poland, the lack of any criteria that would enable a diversification of the scope of collective rights granted to self-employed persons is subject to criticism. It appears that in some areas the legislator should differentiate the scope of protection. The criterion of economic dependence, which exists in Spanish law, could be successfully used for this purpose. ; Celem artykułu jest analiza zbiorowych praw pracowniczych zarówno "klasycznych" samozatrudnionych, jak i samozatrudnionych ekonomicznie zależnych w świetle hiszpańskiej ustawy Prawo samozatrudnionych (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo).Autorka posługuje się metodą porównawczą i wykorzystuje krytyczne rozumowanie, aby odpowiedzieć na pytania: czy zakres ochrony jest dostatecznie szeroki i czy Polska może wyciągnąć wnioski z uregulowań hiszpańskich. W artykule wskazano, że spośród wszystkich samozatrudnionych tylko osoby samozatrudnione ekonomicznie zależne mają prawo do rokowań zbiorowych. Wyniki sugerują jednak, że w praktyce negocjacje zbiorowe są trudne, głównie dlatego, że odbywają się one wyłącznie na poziomie przedsiębiorstwa oraz ponieważ liczba pracowników samozatrudnionych ekonomicznie zależnych jest znikoma. W artykule podniesiono, że zbiorowe prawa pracownicze wynikające z Prawa samozatrudnionych mogłyby być lepiej chronione (zwłaszcza w odniesieniu do "klasycznych" samozatrudnionych). Z drugiej strony w Polsce krytykuje się brak jakichkolwiek kryteriów, które pozwalałyby na zróżnicowanie zakresu praw zbiorowych przysługujących osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Wydaje się, że w niektórych obszarach ustawodawca powinien zróżnicować zakres ochrony. W tym celu z powodzeniem można zastosować kryterium zależności ekonomicznej, które istnieje w prawie hiszpańskim.
BASE
There is a wide differentiation in the level of female entrepreneurship across European Union countries. The literature emphasises the importance of various intrinsic (i.e. education, experience, human capital, access to capital resources) and extrinsic (i.e. influencing the level of entrepreneurship) factors. The purpose of this article is to empirically analyse the relationship between the level of female self-employment and the economic and social determinants of female labour force participation for 19 EU member states. This article uses panel data techniques to empirically analyse the relationship between the female self-employment and the following: gross domestic product per capita, female unemployment rate, total fertility rate, crude marriage rate, people at risk of poverty or social exclusion by age, gender wage gap (median) for full-time employees, masculinization index. Simple statistical methods and Pearson correlation coefficient were used in this paper. An econometric model was created to verify the factors affecting the level of female self-employment. Statistical data collected by Eurostat and the OECD were used to conduct the analyses. Due to limited data availability, the study covers the years 2010–2018. Gretl and Excel were used to conduct the analysis. ; W krajach Unii Europejskiej występuje duże zróżnicowania poziomu przedsiębiorczości kobiet. W literaturze przedmiotu podkreśla się znaczenie rożnych czynników wewnętrznych (tj. edukacja, doświadczenie, kapitał ludzki, dostęp do zasobów kapitału) oraz zewnętrznych (tj. wpływających na poziom przedsiębiorczości). Celem artykułu jest empiryczna analiza związku między poziomem samozatrudnienia kobiet a uwarunkowaniami ekonomiczno-społecznymi kobiet na rynku pracy dla 19 państw będących członkiem UE. W pracy wykorzystano proste metody statystyczne i współczynnik korelacji Pearsona. W celu weryfikacji czynników wpływających na poziom samozatrudnienia kobiet zbudowano model ekonometryczny. Do przeprowadzenia analiz wykorzystano dane statystyczne zgromadzone w Eurostacie oraz OECD. Ze względu na ograniczoną dostępność danych badaniem objęto lata 2010–2018. Do przeprowadzenia analizy wykorzystany został program Gretl oraz Excel.
BASE
The objective of the foregoing article is an analysis of the rights which the Polish legislature granted to self-employed trade union activists after the extension of coalition rights to these persons. In this regard, the trade union law extended to self-employed persons working as sole traders protection, which until 2019 was reserved exclusively for employees. Pursuant to the amendment of July 5, 2018, self-employed trade union activists were granted – based on international standards – the right to non-discrimination on the basis of performing a trade union function, the right to paid leaves from work, both permanent and ad hoc in order to carry out ongoing activities resulting from the exercise of a trade union function, and the protection of the sustainability of civil law contracts which form the legal basis for the services provided. the exercise of a trade union function, and the protection of the sustainability of civil law contracts which form the legal basis for the services provided.The author positively assesses the very tendency to extend employee rights to self-employed persons acting as union activists. However, serious doubts are raised by the scope of privileges guaranteed to non-employee trade union activists and the lack of any criteria differentiating this protection. Following the amendment of the trade union law, the legislator practically equates the scope of rights of self-employed trade union activists with the situation of trade union activists with employee status. This is not the right direction. This regulation does not take into account the specificity of self-employed persons, who most often do not have such strong legal relationship with the employing entity as employees. The legislature does not sufficiently notice the distinctness resulting from civil law contracts, which form the basis for the provision of work by the selfemployed the separateness resulting from civil law contracts, which constitute the basis for the performance of work by the self-employed. According to the author, the scope of rights guaranteed de lege lata to self-employed union activists constitutes an excessive and unjustified interference with the fundamental principle of freedom of contract on the basis of civil law employment relations (Art. 3531 of the Civil Code). From the point of view of international standards, it would be enough to ensure the right of these persons to non-discrimination on the basis of performing a trade union function; the right to unpaid temporary leaves from work in order to perform current activities resulting from the performed trade union function; the right to high compensation in the event of termination of a civil law contract with a self-employed trade union activist in connection with the performance of his functions in trade union bodies and full jurisdiction of labour courts in cases arising from the application of trade union law provisions.The disadvantage of the regulation at issue is also that Polish collective labour law does not in any way differentiate the scope of the rights and privileges guaranteed to self-employed trade union activists, ensuring the same level of protection for all. In that area, it appears that the legislature de lege ferenda should differentiate the scope of that protection by referring to the criterion of economic dependence on the hiring entity for which the services are provided. ; Przedmiotem artykułu jest analiza uprawnień, jakie polski ustawodawca zagwarantował samozatrudnionym działaczom związkowym po rozszerzeniu na te osoby prawa koalicji. W tym zakresie ustawa związkowa rozciągnęła na osoby pracujące zarobkowo na własny rachunek w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej ochronę, która do 2019 roku była zastrzeżona wyłącznie dla pracowników. Na mocy nowelizacji z dnia 5 lipca 2018 roku przyznano samozatrudnionym działaczom związkowym – powołując się na standardy międzynarodowe – uprawnienia w przedmiocie niedyskryminacji ze względu na pełnienie funkcji związkowej, prawo do płatnych zwolnień od świadczenia pracy, zarówno o charakterze stałym, jak i doraźnym, w celu wykonywania bieżących czynności wynikających z realizowanej funkcji związkowej, a także ochronę trwałości kontraktów cywilnoprawnych stanowiących podstawę prawną świadczonych usług.Autor pozytywnie ocenia samą tendencję co do rozszerzania uprawnień pracowniczych na osoby samozatrudnione pełniące funkcję działaczy związkowych. Poważne wątpliwości budzi jednak zakres przywilejów gwarantowanych związkowcom-niepracownikom oraz brak jakichkolwiek kryteriów różnicujących tę ochronę. Ustawodawca po nowelizacji prawa związkowego praktycznie zrównuje zakres uprawnień samozatrudnionych działaczy związkowych z sytuacją związkowców posiadających status pracowniczy. To nie jest właściwy kierunek. Regulacja ta nie uwzględnia w żadnym razie specyfiki osób pracujących na własny rachunek, które najczęściej nie pozostają w tak silnej więzi prawnej z podmiotem zatrudniającym, jak pracownicy. Ustawodawca nie dostrzega w wystarczającym stopniu odrębności wynikających z umów cywilnoprawnych, które stanowią podstawę świadczenia pracy przez samozatrudnionych. Zakres uprawnień gwarantowanych de lege lata samozatrudnionym działaczom związkowym zdaniem Autora stanowi nadmierną i nieuzasadnioną ingerencję w fundamentalną na gruncie cywilnoprawnych stosunków zatrudnienia zasadę wolności umów (art. 3531 KC). Z punktu widzenia standardów międzynarodowych wystarczyłoby zapewnić tym osobom prawo do niedyskryminacji ze względu na pełnienie funkcji związkowej; prawo do nieodpłatnych doraźnych zwolnień od świadczenia pracy w celu wykonywania bieżących czynności wynikających z realizowanej funkcji związkowej; prawo do wysokiej rekompensaty na wypadek rozwiązania z samozatrudnionym działaczem związkowym umowy cywilnoprawnej w związku z wykonywaniem przez niego funkcji w organach związku zawodowego oraz pełną kognicję sądów pracy w sprawach powstających na tle stosowania przepisów prawa związkowego.Wadą analizowanej regulacji jest również to, że polskie zbiorowe prawo pracy nie różnicuje w żaden sposób zakresu uprawnień i przywilejów gwarantowanych samozatrudnionym działaczom związkowym, zapewniając wszystkim ten sam poziom ochrony. Wydaje się, że w tym obszarze ustawodawca de lege ferenda powinien zróżnicować zakres tej ochrony, odwołując się do kryterium zależności ekonomicznej od podmiotu zatrudniającego, na rzecz którego świadczone są usługi.
BASE
The objective of the foregoing article is an analysis of the rights which the Polish legislature granted to self-employed trade union activists after the extension of coalition rights to these persons. In this regard, the trade union law extended to self-employed persons working as sole traders protection, which until 2019 was reserved exclusively for employees. Pursuant to the amendment of July 5, 2018, self-employed trade union activists were granted – based on international standards – the right to non-discrimination on the basis of performing a trade union function, the right to paid leaves from work, both permanent and ad hoc in order to carry out ongoing activities resulting from the exercise of a trade union function, and the protection of the sustainability of civil law contracts which form the legal basis for the services provided. the exercise of a trade union function, and the protection of the sustainability of civil law contracts which form the legal basis for the services provided. The author positively assesses the very tendency to extend employee rights to self-employed persons acting as union activists. However, serious doubts are raised by the scope of privileges guaranteed to non-employee trade union activists and the lack of any criteria differentiating this protection. Following the amendment of the trade union law, the legislator practically equates the scope of rights of self-employed trade union activists with the situation of trade union activists with employee status. This is not the right direction. This regulation does not take into account the specificity of self-employed persons, who most often do not have such strong legal relationship with the employing entity as employees. The legislature does not sufficiently notice the distinctness resulting from civil law contracts, which form the basis for the provision of work by the selfemployed the separateness resulting from civil law contracts, which constitute the basis for the performance of work by the self-employed. According to the author, the scope of rights guaranteed de lege lata to self-employed union activists constitutes an excessive and unjustified interference with the fundamental principle of freedom of contract on the basis of civil law employment relations (Art. 3531 of the Civil Code). From the point of view of international standards, it would be enough to ensure the right of these persons to non-discrimination on the basis of performing a trade union function; the right to unpaid temporary leaves from work in order to perform current activities resulting from the performed trade union function; the right to high compensation in the event of termination of a civil law contract with a self-employed trade union activist in connection with the performance of his functions in trade union bodies and full jurisdiction of labour courts in cases arising from the application of trade union law provisions. The disadvantage of the regulation at issue is also that Polish collective labour law does not in any way differentiate the scope of the rights and privileges guaranteed to self-employed trade union activists, ensuring the same level of protection for all. In that area, it appears that the legislature de lege ferenda should differentiate the scope of that protection by referring to the criterion of economic dependence on the hiring entity for which the services are provided. ; Przedmiotem artykułu jest analiza uprawnień, jakie polski ustawodawca zagwarantował samozatrudnionym działaczom związkowym po rozszerzeniu na te osoby prawa koalicji. W tym zakresie ustawa związkowa rozciągnęła na osoby pracujące zarobkowo na własny rachunek w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej ochronę, która do 2019 roku była zastrzeżona wyłącznie dla pracowników. Na mocy nowelizacji z dnia 5 lipca 2018 roku przyznano samozatrudnionym działaczom związkowym – powołując się na standardy międzynarodowe – uprawnienia w przedmiocie niedyskryminacji ze względu na pełnienie funkcji związkowej, prawo do płatnych zwolnień od świadczenia pracy, zarówno o charakterze stałym, jak i doraźnym, w celu wykonywania bieżących czynności wynikających z realizowanej funkcji związkowej, a także ochronę trwałości kontraktów cywilnoprawnych stanowiących podstawę prawną świadczonych usług. Autor pozytywnie ocenia samą tendencję co do rozszerzania uprawnień pracowniczych na osoby samozatrudnione pełniące funkcję działaczy związkowych. Poważne wątpliwości budzi jednak zakres przywilejów gwarantowanych związkowcom-niepracownikom oraz brak jakichkolwiek kryteriów różnicujących tę ochronę. Ustawodawca po nowelizacji prawa związkowego praktycznie zrównuje zakres uprawnień samozatrudnionych działaczy związkowych z sytuacją związkowców posiadających status pracowniczy. To nie jest właściwy kierunek. Regulacja ta nie uwzględnia w żadnym razie specyfiki osób pracujących na własny rachunek, które najczęściej nie pozostają w tak silnej więzi prawnej z podmiotem zatrudniającym, jak pracownicy. Ustawodawca nie dostrzega w wystarczającym stopniu odrębności wynikających z umów cywilnoprawnych, które stanowią podstawę świadczenia pracy przez samozatrudnionych. Zakres uprawnień gwarantowanych de lege lata samozatrudnionym działaczom związkowym zdaniem Autora stanowi nadmierną i nieuzasadnioną ingerencję w fundamentalną na gruncie cywilnoprawnych stosunków zatrudnienia zasadę wolności umów (art. 3531 KC). Z punktu widzenia standardów międzynarodowych wystarczyłoby zapewnić tym osobom prawo do niedyskryminacji ze względu na pełnienie funkcji związkowej; prawo do nieodpłatnych doraźnych zwolnień od świadczenia pracy w celu wykonywania bieżących czynności wynikających z realizowanej funkcji związkowej; prawo do wysokiej rekompensaty na wypadek rozwiązania z samozatrudnionym działaczem związkowym umowy cywilnoprawnej w związku z wykonywaniem przez niego funkcji w organach związku zawodowego oraz pełną kognicję sądów pracy w sprawach powstających na tle stosowania przepisów prawa związkowego. Wadą analizowanej regulacji jest również to, że polskie zbiorowe prawo pracy nie różnicuje w żaden sposób zakresu uprawnień i przywilejów gwarantowanych samozatrudnionym działaczom związkowym, zapewniając wszystkim ten sam poziom ochrony. Wydaje się, że w tym obszarze ustawodawca de lege ferenda powinien zróżnicować zakres tej ochrony, odwołując się do kryterium zależności ekonomicznej od podmiotu zatrudniającego, na rzecz którego świadczone są usługi.
BASE