Suchergebnisse

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde başlayan modernite projesi, Cumhuriyetle birlikte ülkede planlı bir eyleme dönüşmüştür. Modernite projesi içinde, ekonomik bağımsızlık için planlı kalkınmaya ve sanayinin gelişmesine önem verilmiştir. İzmir İktisat Kongresi (1927) ve Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1934) bu süreçte sanayi yatırımlarının gerçekleşmesini sağlamıştır. Bu yatırımlar devrimleri ayakta tutan unsurlar ve ekonomik/sosyal kalkınma için temel gereksinimler olarak görülmüş ve devlet eliyle gerçekleştirilmiştir. Ülkenin modernleşme sürecindeki ilk adımlarından biri olarak Kocaeli SEKA bu sürecin aşamalarının izlenebildiği somut bir örnektir.

Cumhuriyetin ilk sanayi kuruluşu olan SEKA Kâğıt Fabrikası, Kocaeli ili için önemli bir endüstriyel miras değeri taşımakta ve bünyesinde barındırdığı yapılarla bir modernleşme modeli oluşturmaktadır. Kültürel ve endüstriyel mirasa sahip olan SEKA, geçmişe dair izlerin gelecek nesillere aktarıldığı mekânsal değerler içermektedir. Fabrika kuruluşundan (1936), kapatılmasına kadar (2004) geçen süreçte kente, kentlilere ve çalışanlarına sunduğu olanaklarla kentin belleğinde önemli bir yere sahiptir. Ancak, zaman içinde teknolojik gelişmelere uyum sağlayamadığına ve çevreye kirletici etkileri nedeniyle yer seçiminin uygun olmadığına karar verilmiş ve yavaş yavaş işlevini yitirmiştir. Fabrikanın kapatılmasıyla sadece bir üretim yerinin işlevi sonlandırılmamış, kentlilerin ve çalışanlarının fabrikayla kurduğu özel bağ da etkilenmiştir.

İşlevi sona eren SEKA alanının, 2005 yılında belediyeye devredilmesi sonrasında, kente geri kazandırılması hedeflenmiştir. Kent tarihi açısından önem taşıyan bu alanın özgün fonksiyonları dışında ancak, özgün fonksiyonun oluşturduğu değeri koruyarak sürdürülmesi endüstriyel miras kavramı kapsamında değerlendirilmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada kentin sosyal ve ekonomik yapısına etki eden SEKA'nın kıyı şeridi, taşıdığı tarihi ve endüstriyel yapıları, özellikle Sekapark Kentsel Dönüşüm Projesinin uygulanmasıyla birlikte değerlendirilecektir. Ayrıca, tüm alanın etkin ve verimli kullanımını sağlamak üzere, mevcut durumda göreli olarak atıl kalan ve/veya kullanımında sınırlılıklar bulunan yapı ve alanlara ilişkin öneriler geliştirilmiştir.

Literatürde ekosistemlerin sürdürülebilirliğinin sağlanması hedefiyle ortaya çıkan dirençlilik kavramı, özellikle son 10 yılda geliştirilerek, pek çok farklı konu ve perspektifte ele alınmaya başlamıştır. Günümüz planlama yaklaşımları çoğunlukla sosyo-ekonomik odaklı olup, kentsel dirençlilik alanında afet risklerinin tanımlanmasından öteye geçememektedir. Oysaki kavram doğal kaynakların sürdürülebilirliğinin sağlanması, afet ve benzeri riskler ile ekonomik, sosyal ve fiziksel bağlamda kentlerde yaşanan veya öngörülen sorunların çözülmesine, hafifletilmesine olanak tanıyabilmesi sebebiyle her ölçekteki planda değinilmesi gereken önemli bir konudur. Bu çalışmada üretilecek planlarda kentsel dirençliliği sağlamak ve artırmak adına risklerin tespiti ve seviyelerinin derecelendirilmesine yönelik uygulanabilir bir yöntem geliştirmek, geliştirilen yöntemin mekânsal planları yönlendirmekteki katkısını sunmak çalışmanın amacını oluşturmuştur. Geliştirilen yöntem farklı ölçek ve sınıra sahip iki plan olarak Kocaeli ili İzmit İlçesi Afet Müdahale Planı ve Kocaeli ili İzmit Körfezi Bütünleşik Kıyı Alanları Planı yapım aşamalarına entegre edilerek uygulanmıştır. Çalışma kapsamında geliştirilen yöntemin diğer planlara uygulanabilirliğinin ve mevcuttaki sorunlara yönelik çözüm önerilerinin gerçekleşebilirliği ile sürdürülebilirliğinin sağlanıp sağlanamayacağının tartışılması hedeflenmiştir.