Toplumsal Bilimlerde Metodolojinin Sınırları: İktisat Bağlamında Bir Tartışma

In: Ankara Üniversitesi SBF dergisi, Band 77, Heft 2, S. 266-286

Abstract

Özellikle iktisatta olmak üzere, toplumsal bilimlerde nicel çözümlemelere yer verilmektedir. Ancak toplumsal ilişkilerin ve bunlardan türeyen kategorilerin nicelleştirilmesi, özünde bir soyutlamayı
gerektirmektedir. Bu soyutlama gerçek ve gerekli olmakla birlikte, soyutlamayı mümkün kılan toplumsal ilişkilerin özünün göz ardı edilmesine neden olmaktadır. Bu durumda, nicelleştirilebilir görüngüler temelinde yapılan çözümlemeye ilişkin yöntem tartışmaları, bu görüngüleri mümkün kılan ilişkileri ele alamamakta, yapılan şey toplumsal ilişkilerin değil, onun belirli bir biçiminin çözümlenmesiyle sınırlı kalmaktadır. Bu durum, metodoloji tartışmalarında yansımasını bulmakta, doğrulanabilir olmayı tek bilimsel ölçüt görme eğilimindeki çözümlemeler, gerçek soyutlamayı mümkün ve gerekli kılan ilişkileri ele alma kapasitesinden yoksun kalırken, metodoloji tartışmalarında ilişkilerin esasıyla ilgili içeriğin ele alınmadığı görülmektedir. İktisadi çözümlemede karşımıza çıkan iki örnek, ücret ve fiyat kavramlarıdır. Bu kavramlar nicel boyutlarıyla sınırlı bir çözümlemeye konu oldukları ölçüde, bunları ortaya çıkaran ilişkiler, hem çözümlemeye hem metodoloji tartışmalarına dışsal kalmaktadır.