Suchergebnisse

Classical Gorani literature is believed to be the oldest Kurdish literary tradition which under the patronage of the Ardalans developed into a "literary koinè" in the seventeenth and the eighteenth centuries. However, despite its antiquity and significance in the history of Kurdish literature, it has remained largely under-studied. It is against this backdrop that I offer an overview of Gorani literature, its history of development, and main literary characteristics in this article. Through extensive text analysis I examine the classical Gorani poetry for its major genres and forms and predominant themes and images. I study Gorani oral and written literature and their interactions, and the role it played in Kurdish poetic modernisation in the twentieth century.Abstract in KurmanjiMîrasa edebî ya ErdelaniyanEdebiyata goranî ya sunnetî wek kevntirîn kelepora edebî ya kurdî tê hesibandin, ku bi patronaja xanedana Erdelaniyan di sedsalên hevdeh û hejdehan de şiklê "koinèyeke edebî" wergirt. Lê belê, li gel qedîmî û girîngiya xwe bo dîroka edebiyata kurdî, heta niha kêm xebat li ser wê hatine kirin. Li ser vê paşxaneyê di vê gotarê de ez dixwazim giştiyekê li ser edebiyata goranî, li ser dîroka geşedana wê, û xasiyetên wê yên edebî yên serekî pêşkêş bikim. Bi rêya tehlîlên berfireh ên metnan ez dê cure û qalibên serekî û mezmûnên serdest ên edebiyata klasîk a goranî binirxînim. Herwiha behs dê bikeve ser edebiyata goranî ya devkî û ya nivîskî û têkiliya wan, li gel rola ku vê edebiyatê di nûjenkirina helbesta kurdî ya sedsala bîstan de gêraye.Abstract in SoraniKeleporî Edebîy ErdellanekanEdebiyatî klasîkî goranî be kontirîn edebî kurdî dadenrêt ke le sedekanî hevde w hejde be pallpiştî Erdellanekan wekû zimanî edebî hawbeş geşey kird. Bellam be pêçewaney kewnî w girîngîy le mêjûy edebî kurdî da, lêkollînewey zor kemî le ser kirawe. Lem wutare be leberçawgirtinî em paşxane, edebî goranî, mêjûy geşesendinî w layene edebîye berçawekanî bas dekem. Le rêgey şîkarî deqî şî'rî klasîkî goranî, janr û form û herweha têma w wêna serekîyekan şirove dekem. Em wutare herweha edebî zarekî w nûsrawey koranî w pêwendîyan û rollî le nûkirdinewey şî'rî kurdî le sedey bîstem tawtwê dekat.

Writing Kurdish literary history, that is a historical account of the development of Kurdish literature, is a fairly new project. Literary critics have strived to construct a comprehensive narrative of the evolution of poetry and prose and to classify individual works into certain schools and movements. Doing so, however, has proved to be a challenging task for Kurdish literature predominantly due to the lack of adequate knowledge of classical, and even contemporary, literature as a consequence of sizeable unpublished or lost manuscripts. In fact, the scarcity of knowledge on classical literature has left critics with a fragmented and episodic picture of Kurdish literary history. In this article I evaluate Kurdish literary historiography in the light of the scarcity of information and examine its ideological foundation and methodological problems. I discuss the significance of collecting, editing and publishing documents and manuscripts as a crucial step in rewriting Kurdish literary history and the way this might change our understanding of Kurdish literature.Keywords: Kurdish literature; literary history; literary canon; manuscript; classification; periodisation.Astengên li ber nivîsîna tarîxa edebiyata kurdî: Pêşkeşkirin, tesnîfkirin, û qonaxbendîNivîsîna tarîxa edebiyata kurdî, anku nivîsîna tarîxa werar û geşeya edebiyata kurdî, hewldaneke nû ye. Rexnegirên edebî hewla wê yekê dane ku wêneyekî giştgîr ê şi'r û pexşana kurdî bikêşin û berhemên nivîseran jî di nav rewt û hereketên edebî de bisenifînin. Lê belê, ev yek kar û erkekî zehmet e di çarçoveya edebiyata kurdî de, lewre windabûn an belavnebûna gelek ji destnivîsan nahêle ku zanyariyên saxlem û berfireh bi dest bikevin li ser edebiyata klasîk û hevçerx. Lewma bi tenê zanyariyên belawela hene li ber destê me sebaret bi tarîxa edebiyata kurdî. Ev gotar binemayên îdeolojîk/hizrî yên tarîxnivîsiya edebiyata kurdî û kêşeyên wê yên mêtodolojîk rave dike û balê dikêşe ser girîngiya berhevkirin, amadekirin û belavkirina belge û destnivîsaran wek pêngaveke esasî di jinûve-nivîsîna tarîxa edebiyata kurdî de, hewldanek ku dikare têgihiştina me li ser edebiyata kurdî biguhere.