Suchergebnisse

The article presents the theme which is connected with programme and syllabus of the department of teacher education and create a question what place the anthropology of child and childhood may take in Polish studies of the 21st century. After many years of laborious research on children's culture, children's folklore, ethnography of childhood, sociology of childhood, and children's pedagogy and psychology, after the discussions about "childhood reinvented" and many "breakthroughs" in studies about the interdisciplinary nature of such research (from Ellen Key's work, to Janusz Korczak, to Philippe Ariés and Paul Hazard), knowledge of children and youth's literature and of children's culture, eventually became a part of Polish studies' programmes at the university level. In modern times, an additional source of materials are journals and memoirs, which help understand both traumatic and ludic experiences of the child better. Traumatic experiences often appear to be taboo. A special place is reserved for children's reports of the Holocaust. Our times, which bring many threats to the young (crisis of family, drugs, sexual abuse, child prostitution, homelessness, religious sects, exploitation at work, excessive consumerism, Internet addiction, etc.), are a domain for sociology of childhood and adolescence. Therefore, it seems that a new field of knowledge about childhood is needed, a field that takes into consideration the following, previously neglected aspects: historical, sociological, political-scientific, and ethnographic with the context of children's folklore, also indeterminacy of child's social role. ; Artykuł ma na celu pokazanie, jakie miejsce w akademickiej dydaktyce polonistycznej (w ramach programu specjalizacji nauczycielskiej) może zająć w XXI wieku przedmiot antropologia dziecka i dzieciństwa. Po wielu latach żmudnych eksploracji kultury dziecka, dziecięcego folkloru, etnografii dzieciństwa, socjologii dzieciństwa, pedagogiki i psychologii dziecka, dyskusji nad związanych z eksponowaniem interdyscyplinarności w tychże badaniach (od pracy Ellen Key, przez Janusza Korczaka, po Philipa Ariésa czy Paula Hazarda) wiedza o literaturze dla dzieci i młodzieży, a z czasem także i wiedza o kulturze dziecka znalazły się wreszcie w programach kształcenia polonistycznego na studiach uniwersyteckich. W czasach nowożytnych dodatkowy materiał źródłowy w obrębie tego przedmiotu stanowiłyby również pamiętniki i wspomnienia, pozwalające wnikać w świat przeżyć dziecka, zarówno ludycznych, jak i traumatycznych, nierzadko obarczonych stygmatem tabu. Osobne miejsce zajmowałaby tu nie tylko literatura, której tematem jest kultura pamięci i przeszłości, ale także świadectwa dzieci z okresu holocaustu (zagadnienie to – jak wiemy – weszło już na stałe do repertuaru szkolnej edukacji polonistycznej). Nasza współczesność, niosąca młodym pokoleniom wielorakie zagrożenia (kryzys rodziny, narkotyki, molestowanie seksualne, prostytucja dziecięca, bezdomność, sekty religijne, wyzysk poprzez pracę, rozpasanie konsumpcyjne, uzależnienie od Internetu itp.), to już domena socjologii dzieciństwa i dorastania, ale także związana mocno z antropologią dzieciństwa. W obszarze polityki dzieciństwa natomiast należałoby usytuować takie zagadnienia, jak ochrona praw dziecka, ingerencja rządów w jego wychowanie i edukację czy też wykorzystywanie nieletnich żołnierzy w konfliktach zbrojnych. Wszystkie wymienione powyżej aspekty wskazują na fakt, iż narodziła się wielka potrzeba wyłonienia nowej dziedziny wiedzy o dzieciństwie – przedmiotu o charakterze interdyscyplinarnym (child studies, children studies), uwzględniającego niedoceniane do tej pory aspekty: historyczny, socjologiczny, politologiczny i etnograficzny, połączonego wyraźnie – szerzej – z antropologią pedagogiki i edukacji.