Suchergebnisse

Państwa zachodnie i ich instytucje międzynarodowe (Unia Europejska i NATO), kierując się liberalną ideologią kontynuowały w XXI wieku politykę promowania demokracji, rządów prawa, praw człowieka i gospodarki rynkowej wobec byłych państw socjalistycznych na terenie Bałkanów Zachodnich oraz byłego ZSRR. Największe przeszkody stawia ich polityce Rosja, która uważa, że państwa zachodnie w rzeczywistości realizują cele poszerzania strefy swoich wpływów i narażają na uszczerbek jej interesy bezpieczeństwa. Do największej konfrontacji między Zachodem a Rosją doszło w 2014 roku na Ukrainie, kiedy UE i USA wsparły prozachodnie aspiracje nowych władz tego państwa, wyłonione w wyniku kilkumiesięcznych demonstracji ulicznych w Kijowie. Kryzys ukraiński spowodował trudności we współpracy międzynarodowej i pogarszanie się stanu bezpieczeństwa międzynarodowego w strefie euro atlantyckiej. ; The Western states and their international institutions (the European Union and NATO) followed the liberal ideology in the 21st century to continue the policy of promoting democracy, the rule of law, human rights and market economy towards the former communist states in the Western Balkans and the former USSR. The biggest impediment to their policy is Russia, which believes that Western states are actually pursuing the goals of extending their sphere of influence and compromising its security interests. The biggest confrontation between the West and Russia took place in 2014 in Ukraine, when the EU and the USA supported the pro-Western aspirations of the new authorities of the country, which emerged as a result of several months of street demonstrations in Kyiv. The Ukraine crisis has caused difficulties in international cooperation and deterioration of international security in the Euro-Atlantic zone.

The Western states and their international institutions (the European Union and NATO) followed the liberal ideology in the 21st century to continue the policy of promoting democracy, the rule of law, human rights and market economy towards the former communist states in the Western Balkans and the former USSR. The biggest impediment to their policy is Russia, which believes that Western states are actually pursuing the goals of extending their sphere of influence and compromising its security interests. The biggest confrontation between the West and Russia took place in 2014 in Ukraine, when the EU and the USA supported the pro-Western aspirations of the new authorities of the country, which emerged as a result of several months of street demonstrations in Kyiv. The Ukraine crisis has caused difficulties in international cooperation and deterioration of international security in the Euro-Atlantic zone. ; Państwa zachodnie i ich instytucje międzynarodowe (Unia Europejska i NATO), kierując się liberalną ideologią kontynuowały w XXI wieku politykę promowania demokracji, rządów prawa, praw człowieka i gospodarki rynkowej wobec byłych państw socjalistycznych na terenie Bałkanów Zachodnich oraz byłego ZSRR. Największe przeszkody stawia ich polityce Rosja, która uważa, że państwa zachodnie w rzeczywistości realizują cele poszerzania strefy swoich wpływów i narażają na uszczerbek jej interesy bezpieczeństwa. Do największej konfrontacji między Zachodem a Rosją doszło w 2014 roku na Ukrainie, kiedy UE i USA wsparły prozachodnie aspiracje nowych władz tego państwa, wyłonione w wyniku kilkumiesięcznych demonstracji ulicznych w Kijowie. Kryzys ukraiński spowodował trudności we współpracy międzynarodowej i pogarszanie się stanu bezpieczeństwa międzynarodowego w strefie euroatlantyckiej.

W artykule autorka opisuje, w jaki sposób stosowaną w psychologii zasadę lustra, polegającą na odnajdywaniu w innych ludziach cech, które jednostka usiłuje wyprzeć, można wykorzystać do typowania potencjalnych zagrożeń ze strony Rosji i Białorusi. Wysuwa hipotezę, że dzięki analizie największych zagrożeń wymienianych przez te państwa, m.in. w dokumentach strategicznych, można wnioskować, zgodnie z zasadą lustra, w jakich sferach będą one najaktywniej prowadzić wrogie działania wobec członków NATO. Wskazuje m.in. działania hybrydowe, które Rosja i współpracująca z nią Białoruś mogą podjąć względem państw zachodnich, jednak bez do-głębnej analizy tych zagadnień. Tym samym artykuł nie wyczerpuje tematu, a jedynie stanowi próbę zasygnalizowania jednej z metod analizy zagrożeń płynących z Rosji i Białorusi.

The mirror principle in assessing hybrid threats emanating from Russia and Belarus: In this article, the author describes how the mirror principle used in psychology, which is based on finding in other people traits that an individual tries to suppress, can be used to identify potential threats from Russia and Belarus. She puts forward the hypothesis that by analysing the greatest threats mentioned by these countries, e.g. in strategic documents, it is possible to deduce, according to the principle of the mirror, in which spheres they will most actively conduct hostile actions against NATO members. Among other things, the hybrid actions that Russia and cooperating Belarus may take against Western states are indicated, but without an in-depth analysis of these issues. Thus, the article does not exhaust the topic, but merely attempts to signal one method of analysing the threats emanating from Russia and Belarus.

This chapter presents how important place the energy resources occupy in the policy of the Russian Federation. Many countries, including Ukraine, Belarus and Georgia strongly feel the Russian "petro-force", based on taking advantage of oil and gas as a tool of foreign policy. That power is founded on the superiority of the Russian economy and its dominant position in the region. In recent years, Russia is using its energy potential. Openly rewards allies and punishes enemies, carefully using a variety of tactics, from threats or prices increase to absolute embargoes, that cause loss to the Moscow's opponents, both in terms of economic and increased political instability. Kremlin's energy policy is a threat to all countries that import Russian oil and gas, especially in the case of small, poor, dependent states, which Russia considers to be near abroad (ближнее зарубежье) the former Soviet republics. However, the Russian authorities use their influence not only to reward friends and punish enemies, trying to regain its influence over the region. Also express the ambitions of regaining power, because the impact of the Kremlin goes far beyond the direct neighbors. ; Publikacja recenzowana ; Niniejszy artykuł ukazuje, jak istotne miejsce zajmują surowce energetyczne w polityce Federacji Rosyjskiej. Wiele państw, w tym Ukraina, Białoruś czy Gruzja, silnie odczuwają rosyjską "petro-siłę", opartą na wykorzystywaniu zasobów ropy naftowej i gazu jako narzędzia polityki zagranicznej. Potęga ta bazuje na przewadze rosyjskiej gospodarki i jej dominującej pozycji w regionie. W ostatnich latach Rosja wykorzystuje swój potencjał energetyczny. Otwarcie wynagradza sprzymierzeńców i karze wrogów, starannie wykorzystując różnorodne taktyki, od gróźb czy podniesienia cen do bezwarunkowych embarg, które wywołują straty u przeciwników Moskwy, zarówno pod względem ekonomicznym jak i zwiększonej niestabilności politycznej. Polityka energetyczna Kremla jest zagrożeniem dla wszystkich państw, które importują rosyjską ropę naftową i gaz, szczególnie w przypadku państw małych, biednych, zależnych, które Rosja uznaje za bliską zagranicę (ближнее зарубежье), tj. byłe republiki radzieckie. Jednakże rosyjskie władze wykorzystują swoje wpływy nie tylko, by nagradzać przyjaciół i karać wrogów, starając się odzyskać swoje wpływy nad regionem. Wyrażają również ambicje odzyskania potęgi, ponieważ wpływ działań Kremla wykracza daleko poza bezpośrednich sąsiadów.

The aim of the article was to describe and assess the geopolitical situation of selected countries of the new Eastern Europe from the point of view of the balance of power as an analytical category. These countries include Belarus, Moldova and Ukraine. The internal structure of the article consists of the following points: discussion of the concept of balance of power and the position of selected countries of the new Eastern Europe, then the political strategies of the most important geostrategic countries, i.e. the Russian Federation, the EU, the USA and the PRC towards the countries of this subregion, were presented, and an assessment of the extent to which the policy of these powers refers to the category of balance of power. The analysis shows that the theory of the balance of power can still be a useful research tool for assessing the policies of the great powers. The thesis that the territories occupied by Belarus, Moldova and Ukraine are an important area from the geopolitical point of view has also been confirmed. For most strategic players, the key country of this subregion is Ukraine. Of the analyzed powers, only Russia wants to change the balance of power and take control of the entire area of the subregion. Other geostrategic players would like to maintain the current balance of power. ; Celem artykułu był opis i ocena sytuacji geopolitycznej wybranych państw nowej Europy Wschodniej z punktu widzenia równowagi sił jako kategorii analitycznej. Do tych państw należą Białoruś, Mołdawia i Ukraina. Struktura wewnętrzna artykułu składa się z następujących punktów: omówienie pojęcia równowagi sił i pozycji wybranych państw nowej Europy Wschodniej, następnie zostały zaprezentowane strategie polityczne najważniejszych geostrategicznych, czyli Federacji Rosyjskiej, UE, USA i ChRL wobec państw tego subregionu i ocena w jakim zakresie polityka tych mocarstw odwołuje się do kategorii równowagi sił. Z przeprowadzonej analizy wynika, że teoria równowagi sił wciąż może być użytecznym narzędziem badawczym do oceny polityki wielkich mocarstw. Potwierdzona została również teza, że terytoria zajmowane przez Białoruś, Mołdawię i Ukrainę są ważnym obszarem z punktu widzenia geopolitycznego. Dla większości graczy strategicznych kluczowym państwem tego subregionu jest Ukraina. Spośród analizowanych mocarstw tylko Rosja chce dokonać zmiany układu sił i przejąć kontrolę na całym obszarem subregionu. Pozostali gracze geostrategiczni chcieliby zachować dotychczasowy układ sił. ; Целью статьи было описание и оценка геополитической ситуации отдельных государств новой Восточной Европы с точки зрения баланса сил как аналитической категории. Эти страны включают Беларусь, Молдову и Украину. Внутренняя структура статьи состоит из следующих пунктов: обсуждение концепции баланса сил и положения отдельных стран в новой Восточной Европе, затем политические стратегии важнейших геостратегических стран, то есть Российской Федерации, ЕС, США и КНР по отношению к странам этого субрегиона, оценка степени, в которой представлена политика этих держав, относится к категории баланса сил. Анализ показывает, что теория баланса сил по-прежнему может быть полезным исследовательским инструментом для оценки политики великих держав. Подтвердился и тезис о том, что территории, оккупированные Беларусью, Молдовой и Украиной, являются важной территорией с геополитической точки зрения. Украина является ключевой страной в этом субрегионе для большинства стратегических игроков. Среди проанализированных держав только Россия хочет изменить баланс сил и взять под свой контроль всю территорию субрегиона. Остальные геостратегические игроки хотели бы сохранить нынешний баланс сил.

The aim of the paper was to compare the situation of the Polish minority in the three bordering countries: Lithuania, Latvia and Belarus. Despite similar historical circumstances contemporary groups of Polish minority in the lands of former Grand Duchy of Lithuania and Polish Livonia living in the different socio-economic and political conditioning. This situation affecting their relations with other ethnic groups and state authorities. All of the researched areas – Vilnius region in Lithuania, Latgale region in Latvia, Hrodna region in Belarus – are multicultural. In all, owing to special circumstances of Eastern Slavic-Baltic ethnic borderland, a compact Polish ethnic area was formed. Despite the deportation and postwar emigration of Poles and despite that areas inhabited by them belong to three different states, the Polish population still represents a significant proportion of the population, affecting the local socio-cultural and political life. The analysis of census data and maps indicates the progressive decrease of the Polish population and retreat of Polish ethnic area. However, recent censuses show the vary – depending on the region – processes. In Lithuania the stabilization of the ethnical structure of the population is observed. Despite the hostile attitude of Lithuanian nationalists and state authorities that often remain under their influence, Polish population takes advantage of the civil rule of law to consolidate its assets. In Belarus further melting of Polish ethnic area is observed, associated with a decrease in the number of Poles, both in absolute and relative terms. This can be combined with both the difficult situation of the Polish population in the Soviet period (no schools and other Polish institutions), and the current socio-political situation in Belarus. Under Lukashenka's dictatorial rule the Polish minority action is merely tolerated. Government support the policy of the tsarist and Soviet authorities, under which local Poles were considered as regional (Catholic) branch of the Belarusian people. Paradoxically, the relatively best situation concern the Polish population in Latvia, where Polish community is the least numerous, both in absolute and relative terms. The clear revival of Polish socio-cultural, and even increasing participation of Poles in some areas, can be observed. The Latvian authorities are positively oriented to the Polish socio-cultural initiatives, seeing the Polish movement as a counterweight to the demographic dominance of East Slavic population (Russians, Belarusians, and Ukrainians) in the south-eastern part of the country. ; Pomimo podobnych uwarunkowań historycznych mniejszość polska, zamieszkująca tereny dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego i Inflant Polskich, w zależności od miejsca zamieszkania (Litwa, Łotwa, Białoruś) znajduje się w odmiennej sytuacji społeczno-gospodarczej i polityczno- -ustrojowej. Odciska się to na relacjach mniejszości polskiej z innymi grupami etnicznymi oraz władzami państwowymi. Analiza sytuacji sugeruje, iż pod wieloma względami najlepsze warunki dla pielęgnowania swojej odrębności (pomimo niewielkiej liczebności) ma mniejszość polska na Łotwie. Na przeciwległym krańcu, choć najliczniejsza, znajduje się mniejszość polska na Białorusi.

Stanisław Bułak-Bałachowicz. He who could have united the nations of the former Grand Duchy of Lithuania, yet did notRevered, fluent in all Borderland languages, an excellent soldier; Stanisław Bułak-Bałachowicz, back when he was a subordinate of Nikolai Yudenich, tried to rename the unit under his command to the "People's Army", or in other words, the Territorial or National Army. The territorial understanding of "Belarusness", in conjunction with the nearly atavistic antibolshevism of Bałachowicz, were a great asset in Józef Piłsudski's new political combination. Piłsudski decided to benefit from Savinkov's idealistic approach for his own purpose. The Russian Political Committee, Bałachowicz's troops and the statements of Vyacheslav Adamovich (father) were to support the establishment of Belarus for Belarusians. Not under Kaunas and Berlin, nor a Soviet one. A "Third Belarus". A Belarus friendly towards Poland. Following discussions with Savinkov, the builder of the "Third Russia", Piłsudski engaged himself after 6 March 1920 (Millerand Note) in supporting (inter alia financially) the Russian Political Committee. Based on the agreement of the Polish Supreme Command with B.V. Savinkov, all Russian formations on the Polish territory were subordinated politically to B. Savinkov. On 27 August 1920, on the orders of the Supreme Command, Bałachowicz entered a secret agreement with Savinkov. They both were also to seek convening the Constituent Assembly, providing land for the people and democracy, and to create a Union of Nations (i.e., a federation). In the event of Bałachowicz's unit succeeding "deeper into Russian territory", the local government and the administrative board were to be founded on his authority. This is how Bułak-Bałachowicz was to become the executor of the first phase of Piłsudski's new "concept for Belarus". Stanisław Bułak-Bałachowicz. Postać, która mogła połączyć narody byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednak ich nie połączyłaDarzony powszechnym szacunkiem przez sobie współczesnych, posługujący się wszystkimi kresowymi językami, świetny żołnierz – Stanisław Bułak-Bałachowicz jeszcze jako podkomendny Mikołaja Judenicza, starał się o przemianowanie dowodzonego przez siebie oddziału na "Armię Ludową", inaczej ujmując, Armię Terytorialną lub Krajową. Terytorialnym rozumieniem "białoruskości", powiązanym z atawistycznym antybolszewizmem Bałachowicza, posłużył się Józef Piłsudski w swojej nowej kombinacji politycznej. Piłsudski postanowił wykorzystać nadarzające się romantyczne marzenie Sawinkowa o Trzeciej Rosji dla własnego celu. Rosyjski Komitet Polityczny, szable Bałachowicza i oświadczenia Wiaczesława Adamowicza ojca (Mozyrz, listopad 1920 r.) miały posłużyć do budowy – Białorusi dla Białorusinów. Nie "kowieńsko-berlińskiej" i nie "sowieckiej". "Trzeciej Białorusi". Białorusi przyjaznej Polsce. W wyniku rozmów z Sawinkowem, budowniczym "Trzeciej Rosji", po 6 marca 1920 r. (tzw. Nota Milleranda) Piłsudski zaangażował się we wspieranie (również finansowe) Rosyjskiego Komitetu Politycznego. Na podstawie umowy Polskiego Naczelnego Dowództwa z B. W. Sawinkowem wszystkie formacje rosyjskie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostały podporządkowane politycznie B. Sawinkowowi. 27 sierpnia 1920 r. z rozkazu Naczelnego Dowództwa Bałachowicz zawarł z Sawinkowem tajną umowę. Obaj z Sawinkowem dążyć mieli do zwołania w przyszłości Zgromadzenia Ustawodawczego, ziemi dla ludu, demokracji i utworzenia Związku Narodów (federacji). W przypadku posunięcia się oddziału Bułak-Bałachowicza "w głąb terytorium rosyjskiego" miały być przy nim zorganizowane samorząd lokalny i zarząd administracyjny. Właśnie w ten sposób Bułak-Bałachowicz miał być wykonawcą kolejnego "pomysłu" J. Piłsudskiego "na Białoruś".

W prezentowanym artykule przedstawiono zarys analizy rozwoju Białorusi po uzyskaniu suwerenności państwowej. Po ostatecznym rozpadzie ZSRR (XII 1991) Białoruś miała możliwość samodzielnego kształtowania swojej polityki wewnętrznej i zagranicznej. Młode państwo, zyskując szybkie międzynarodowe uznanie, zaczęło realizować zasadę trójpodziału władzy, angażować aktywnych obywateli w dyskusję na temat perspektyw rozwoju kraju.

Autor podejmuje próbę wyjaśnienia przyczyn transformacji Białorusi z republiki parlamentarnej w państwo autorytarne. W przedstawionych rozważaniach stwierdza się, że stopniowe wprowadzanie autorytarnych metod rządzenia na początkowym etapie było popierane przez znaczną część społeczeństwa. W warunkach niskiej kultury politycznej w kraju, niepokojące procesy autorytaryzmu uznawane były za czasowe trudności etapu przejściowego od spadku totalitarnego do demokracji. Ustanowienie na Białorusi dyktatury osobistej doprowadziło do stopniowej degradacji wiodących struktur państwowych.

Spośród przyczyn chęci przywrócenia sowieckiego ustroju przez liczną część społeczeństwa białoruskiego wyróżnić należy słabe zaangażowanie Białorusinów w odbudowę państwa narodowego, podziały tożsamościowe, brak strategii jednoczącej społeczeństwo przed współczesnymi wyzwaniami.

W artykule postawiono tezę, że negatywną rolę w rozwoju Białorusi odgrywały rosyjskie elity polityczne, które w rzeczywistości nie uznawały suwerenności państwa białoruskiego, negowały tożsamość Białorusinów, języka białoruskiego, kultury i narracje historyczne. Prosowieckie i prorosyjskie poglądy Łukaszenki zachęcały Kreml do ustanowienia kontroli nad państwem białoruskim. W lutym 2022 r. Moskwa wykorzystała terytorium Białorusi do inwazji na Ukrainę, kwestionując niepodległość państwa ościennego.

Masowe protesty na Białorusi przeciwko rażącemu fałszowaniu wyborów prezydenckich (VIII 2020) pokazały, że białoruskie społeczeństwo odrzuca autorytarny reżim, a także prowadzoną dotychczas politykę wewnętrzną i zagraniczną. Władza Łukaszenki dążąc do wyjścia z głębokiego kryzysu, położyła główny nacisk na brutalne represje wobec protestujących obywateli. Obecna strategia władz naraża państwo białoruskie na całkowitą utratę suwerenności.



Three decades of sovereignty of the Republic of Belarus (1991–2021): the point of no return not passed

The presented publication provides a brief analysis of the development of Belarus after the gaining of state sovereignty. After the final collapse of the USSR (XII 1991), Belarus had the opportunity to independently shape its domestic and foreign policy. The young state, having received rapid international recognition, began to put into practice the division of branches of government, to involve active citizens in a discussion about the prospects for the the country.

The author tries to find out the reasons for the transformation of Belarus from a parliamentary republic to an authoritarian state that began after the first presidential elections (VII 1994). It is argued that this transition at the initial stage enjoyed the support of the majority of the population, who, in conditions of low political culture, associated the socio-economic difficulties of the transition stage with democratic transformations. The establishment of a personal dictatorship in Belarus has led to the gradual degradation of the main state structures.

The researcher sees the main reason for the desire of many Belarusians to return to the Soviet order in the incompleteness of the Belarusian nation-building, in the split of society into several identity groups, in the absence of a collective strategy for finding answers to the challenges of the time.

The article emphasizes the thesis that the Russian leadership played a negative role in the development of Belarus, which in practice did not recognize the independence of the post-Soviet state, denied the uniqueness of the Belarusian language, culture and historical narratives. Lukashenko's pro-Soviet and pro-Russian views were supported by the Kremlin, which, under the guise of various support, sought to establish control over the Belarusian regime. In February 2022, Moscow used the territory of Belarus to invade Ukraine, greatly questioning the sovereignty of the neighboring country.

Mass protests in Belarus against the gross falsification of the presidential elections (VIII 2020) demonstrated that the Belarusian society rejects the authoritarian regime, its domestic and foreign policy. The regime, in its actions to get out of the deep crisis, placed the main emphasis on brutal repression against dissent. This makes the future of the Belarusian state poorly predictable, makes it dependent on many internal and external circumstances.

The New Polish Cyrillic in Independent BelarusAfter the fall of communism and the breakup of the Soviet Union, the religious life of the Roman Catholic community revived in independent Belarus. The country's Catholics are concentrated in western Belarus, which prior to World War II was part of Poland. In 1991 in Hrodna (Horadnia, Grodno) Region, the Diocese of Hrodna was established. Slightly over half of the region's population are Catholics and many identify as ethnic Poles. Following the ban on the official use of Polish in postwar Soviet Belarus, the aforementioned region's population gained an education in Belarusian and Russian, as channeled through the Cyrillic alphabet. Hence, following the 1991 independence of Belarus, the population's knowledge of the Latin alphabet was none, or minimal. For the sake of providing the faithful with Polish-language religious material that would be of some practical use, the diocesan authorities decided to publish some Polish-language prayer books, but printed in the Russian-style Cyrillic. This currently widespread use of Cyrillic-based Polish-language publications in Belarus remains unknown outside the country, either in Poland or elsewhere in Europe. Nowa polska cyrylica w niepodległej Białorusi Po upadku komunizmu i rozpadzie Związku Sowieckiego życie religijne wspólnoty rzymskokatolickiej przeżyło odrodzenie w niepodległej Białorusi. Katolicy tego kraju koncentrują się w zachodniej Białorusi, która przed II wojną światową była włączona w skład Polski. W 1991 r. w obwodzie hrodzieńskim (horadnieńskim/grodzieńskim) powstała Diecezja Hrodzieńska. Nieco ponad połowa ludności obwodu to katolicy, a wielu identyfikuje się jako etniczni Polacy. Zgodnie z zakazem oficjalnego używania języka polskiego w powojennej Białorusi sowieckiej ludność wspomnianego regionu zdobywała wykształcenie w językach białoruskim i rosyjskim, oczywiście zapisywanych cyrylicą. Stąd po odzyskaniu niepodległości przez Białoruś w 1991 r. znajomość alfabetu łacińskiego wśród tej ludności była nikła. W trosce o zapewnienie wiernym polskojęzycznych wydawnictw religijnych, które potrafiliby czytać i z nich korzystać w kościele i podczas osobistej modlitwy, władze diecezjalne postanowiły opublikować kilka książek w języku polskim, ale wydrukować je rosyjską cyrylicą. To zjawisko powszechnegokorzystania z książek religijnych w języku polskim drukowanych cyrylicą na zachodzie dzisiejszej Białorusi pozostaje nieznane poza granicami tego kraju, w tym w Polsce.

The New Polish Cyrillic in Independent BelarusAfter the fall of communism and the breakup of the Soviet Union, the religious life of the Roman Catholic community revived in independent Belarus. The country's Catholics are concentrated in western Belarus, which prior to World War II was part of Poland. In 1991 in Hrodna (Horadnia, Grodno) Region, the Diocese of Hrodna was established. Slightly over half of the region's population are Catholics and many identify as ethnic Poles. Following the ban on the official use of Polish in postwar Soviet Belarus, the aforementioned region's population gained an education in Belarusian and Russian, as channeled through the Cyrillic alphabet. Hence, following the 1991 independence of Belarus, the population's knowledge of the Latin alphabet was none, or minimal. For the sake of providing the faithful with Polish-language religious material that would be of some practical use, the diocesan authorities decided to publish some Polish-language prayer books, but printed in the Russian-style Cyrillic. This currently widespread use of Cyrillic-based Polish-language publications in Belarus remains unknown outside the country, either in Poland or elsewhere in Europe. Nowa polska cyrylica w niepodległej Białorusi Po upadku komunizmu i rozpadzie Związku Sowieckiego życie religijne wspólnoty rzymskokatolickiej przeżyło odrodzenie w niepodległej Białorusi. Katolicy tego kraju koncentrują się w zachodniej Białorusi, która przed II wojną światową była włączona w skład Polski. W 1991 r. w obwodzie hrodzieńskim (horadnieńskim/grodzieńskim) powstała Diecezja Hrodzieńska. Nieco ponad połowa ludności obwodu to katolicy, a wielu identyfikuje się jako etniczni Polacy. Zgodnie z zakazem oficjalnego używania języka polskiego w powojennej Białorusi sowieckiej ludność wspomnianego regionu zdobywała wykształcenie w językach białoruskim i rosyjskim, oczywiście zapisywanych cyrylicą. Stąd po odzyskaniu niepodległości przez Białoruś w 1991 r. znajomość alfabetu łacińskiego wśród tej ludności była nikła. W trosce o zapewnienie wiernym polskojęzycznych wydawnictw religijnych, które potrafiliby czytać i z nich korzystać w kościele i podczas osobistej modlitwy, władze diecezjalne postanowiły opublikować kilka książek w języku polskim, ale wydrukować je rosyjską cyrylicą. To zjawisko powszechnegokorzystania z książek religijnych w języku polskim drukowanych cyrylicą na zachodzie dzisiejszej Białorusi pozostaje nieznane poza granicami tego kraju, w tym w Polsce.

Основой устойчивого развития и обеспечения социально-экономической безопасности является экономика, базирующаяся на знаниях. Совершенствование процесса воспроизводства человеческого капитала необходимо проводить по всем трем направлениям: производство, сохранение и реализация «человеческого капитала». Анализ демографической ситуации в республике позволяет сделать вывод о сложности решения демографических проблем в связи с недостаточным естественным приростом населения и « человеческого капитала». В этой связи необходим качественный рост «человеческого капитала» на основе экономического, социального, профессионального развития человека, постоянного повышения квалификации, обновления знаний на протяжении всей трудовой жизни. Можно выделить ряд показателей, характеризующих эффективность воспроизводства человеческого капитала отдельных стран. Индекс материнства является достаточно сложным показателем, в который учитывает как «детскую», так и «материнскую» медицинские составляющие, а также образовательный, экономический, политический статус женщин в обществе. А потому Беларусь обогнала США и некоторые высокоразвитые страны. Данный показатель дает возможность взглянуть на ситуацию шире, чем только в материальном измерении, например в ВВП на душу населения. Он позволяет каждой стране шанс заявить о себе в других, не менее важных, измерениях. Индекс гендерного неравенства дает представление о гендерных раз-рывах в основных отраслях человеческого развития. Индекс позволяет выделить именно те отрасли, которые требуют критического политического вмешательства, и стимулирует государственную политику к преодолению систематических притеснений женщин. ; The basis of sustainable development and ensuring socio-economic security is an economy based on knowledge. Improving the process of reproduction of human capital is essential to carry out in three ways: production, storage and implementation of "human capital". An analysis of the demographic situation in the country allows us to conclude about the complexity of the solution of demographic problems. This is due to lack of natural population growth and "human capital". Qualitative growth "human capital" is required on the basis of economic, social and professional development of the person, continuous training, update their knowledge throughout their working life. A number of indicators characterize the effectiveness of the reproduction of the human capital of individual countries. Mothers' Index Ranking is a complicated figure. It takes into account both "child" and "parent" medical components, as well as the educational, economic and political status of women in society. Therefore, Belarus has overtaken the United States, Japan and some highly developed countries. This indicator makes it possible to look at the situation more widely than in the material dimension, such as GDP per capita.Each country has a chance to express themselves in other dimensions. Gender Inequality Index provides insight into the gender gap in key sectors of human development. Index allows to identify those industries that require critical political interference. The CPI builds public policies to overcome the systematic oppression of women. ; Podstawą zrównoważonego rozwoju i zapewnienia bezpieczeństwa społeczno-gospodarczego jest gospodarka oparta na wiedzy. Usprawnienie procesu reprodukcji kapitału ludzkiego jest niezbędne do przeprowadzenia w trzech obszarach: produkcji, akumulacji i zaangażowania kapitału ludzkiego. Analiza sytuacji demograficznej w kraju pozwala wnioskować o trudnościach z rozwiązaniem problemów demograficznych. Wynika to z braku przyrostu naturalnego. Jakościowy wzrost kapitału ludzkiego jest możliwy w oparciu o rozwój gospodarczy, społeczny i zawodowy osoby, poprzez kształcenie ustawiczne, aktualizowanie wiedzy przez całe życie zawodowe. W opracowaniu scharakteryzowano wiele wskaźników efektywności reprodukcji kapitału ludzkiego w poszczególnych krajach. Lista rankingowa państw została sporządzona na podstawie złożonego wskaźnika przedstawiającego sytuację matek. Uwzględnia on zarówno biologiczne relacje "dziecko" – "rodzic", jak również status edukacyjny, gospodarczy i polityczny kobiet w społeczeństwie. Dlatego Białoruś wyprzedziły USA, Japonia i niektóre kraje wysoko rozwinięte. Wskaźnik ten pozwala spojrzeć na sytuację w szerszym zakresie niż tylko w wymiarze materialnym, określonym przez miary typu PKB per capita. Każdy kraj ma szansę wyróżnienia się w innych wymiarach. Indeks nierówności płci umożliwia zestawienie dysproporcji w kluczowych obszarach rozwoju człowieka. Wskaźnik umożliwia zidentyfikowanie tych gałęzi przemysłu, które wymagają zdecydowanych działań politycznych. Indeks kierunkuje politykę publiczną na przezwyciężanie systematycznej dyskryminacji kobiet.

CONTENTS I. PROBLEMS AND SOLUTIONSMichał Mazurkiewicz (Poland). Sport versus Religion. 11Natalia А. Kuzmina (Russia). Poetry Book as a Supertext. 19Jonė Grigaliūnienė (Lithuania). Possessive Constructions as a Purely Linguistic Phenomenon?. 31 II. FACTS AND REFLECTIONSAleksandras Krasnovas, Aldona Martinonytė (Lithuania). Symbolizing of Images in Juozas Aputis Stories.40Jūratė Kumetaitienė (Lithuania). Tradition and Metamorphosis of Escapism (Running "from" or "into") in the Modern and Postmodern Norwegian Literature.51Natalia V. Kovtun (Russia). Trickster in the Vicinity of Traditional Modern Prose.65Pavel S. Glushakov (Latvia). Semantic Processes in the Structure of Vasily Shukshin's Poetics.81Tatyana Kamarovskaya (Belarus). Adam and the War.93Virginija Paplauskienė (Lithuania). Woman's Language World in Liune Sutema's Collection "Graffiti.99Jolanta Chwastyk-Kowalczyk (Poland). The Models of e-Comunication in the Polish Society of Britain and Northern Ireland.111Vilma Bijeikienė (Lithuania). How Equivocation Depends on the Way Questions are Asked: a Study in Lithuanian Political Discourse.123Viktorija Makarova (Lithuania). The One Who Names the Things, Masters Them: Ruskij vs. Rosijanin, Ruskij vs. Rosijskij in the Discourse of Russian Presidents.136Dorota Połowniak-Wawrzonek (Poland). Idioms from the Saga Film "Star Wars" in Contemporary Polish Language.144Ilona Mickienė, Inesa Birbilaitė (Lithuania). Women's Naming in Telsiai Parish in the First Dacades of the 18th Century.158Liudmila Garbul (Lithuania). Reflection of Results of Interslavonic Language Contacts in the Russian Chancery Language of the First Half of the 17th Century (Synchronic and Diachronic Aspects). Part II.168Vilhelmina Vitkauskienė (Lithuania). Francophonie in Lithuania. 179Natalia V. Yudina (Russia). On the Role of the Russian Language in the Globalizing World of the XXI Century.189Maria Lojko (Belarus). Teaching Legal English to English Second Language Students in the US Law Schools.200 III. OPINIONElena V. Savich (Belarus). On Generation of an Integrative Method of Discourse Analysis.212Marek Weber (Poland). Lexical Analysis of Selected Lexemes Belonging to the Semantic Field 'Computer Hardware'.220 IV. SCIENTISTS ABOUT SCIENTISTSOleg Poljakov (Lithuania). On the Female Factor in Linguistics and Around It. 228 V. OUR TRANSLATIONSBernard Sypniewski (USA). Snake in the Grass. Part II. Translated by Jurga Cibulskienė.239 VI. SCIENTIFIC LIFE CHRONICLEConferencesTatiana Larina (Russia), Laura Alba-Juez (Spain). Report and reflections of the 2010 International Conference on Intercultural Pragmatics and Communication in Madrid.246Books reviewsAleksandra M. Ponomariova (Russia). ЧЕРВИНСКИЙ, П. П., 2010. Номинативные аспекты и следствия политической коммуникации.252Gabija Bankauskaitė-Sereikienė (Lithuania). PAPLAUSKIENĖ, V., 2009. Liūnė Sutema: gyvenimo ir kūrybos keliais.255Yuri V. Shatin (Russia). Meaningful Curves. ГРИНБАУМ, О. Н., 2010. Роман А.С. Пушкина «Евгений Онегин»: ритмико-смысловой комментарий. 259Journal of scientific lifeDaiva Aliūkaitė (Lithuania). The Idea of the Database of Printed Advertisements: the Project "Sociolinguistics of Advertisements".263Loreta Vaicekauskienė (Lithuania). The Project "Vilnius is Speaking: The Role of Vilnius Language in the Contemporary Lithuania, 2010".265Daiva Aliūkaitė (Lithuania). The Project "Lithuanian Language: Fractures of Ideals, Ideologies and Identities": Language Ideals from the Point of View of Ordinary Speech Community Members.267 Announce.269 VII. REQUIREMENTS FOR PUBLICATION.270 VIII. OUR AUTHORS.278 ; TURINYS / SPIS TREŚCI I. PROBLEMOS IR SPRENDIMAI / PROBLEMY I ICH ROZWIĄZANIAMichał Mazurkiewicz (Lenkija / Polska). Sport a religia. 11Наталья А. Кузьмина (Rusija / Rosja). Книга стихов как сверхтекст. 19Jonė Grigaliūnienė (Lietuva / Litwa). Possessive Constructions as a Purely Linguistic Phenomenon?. 31 II. FAKTAI IR APMĄSTYMAI / FAKTY I ROZWAŻANIAAleksandras Krasnovas, Aldona Martinonytė (Lietuva / Litwa). Įvaizdžių simbolinimas Juozo Apučio novelėse. 40Jūratė Kumetaitienė (Lietuva / Litwa). Eskapizmo tradicija ir metamorfozė (bėgimas "nuo" ar "į"?) moderniojoje ir postmodernistinėje norvegų literatūroje. 51Наталья В. Ковтун (Rusija / Rosja). Трикстер в окрестностях современной традиционной прозы.65Павел С. Глушаков (Latvija / Łotwa). Семантические процессы в структуре поэтики Василия Шукшина.81Tatayna Kamarovskaya (Baltarusija / Białoruś). Adam and the War. 93Virginija Paplauskienė (Lietuva / Litwa). Moters kalbos pasaulis Liūnės Sutemos rinkinyje "Graffiti". 99Jolanta Chwastyk-Kowalczyk (Lenkija / Polska). Sposoby e-komunikowania społeczności polskiej na Wyspach Brytyjskich i w Irlandii. 111Vilma Bijeikienė (Lietuva / Litwa). How Equivocation Depends on the Way Questions are Asked: a Study in Lithuanian Political Discourse. 123Виктория Макарова (Lietuva / Litwa). Кто называет вещи, тот овладевает ими: русский vs. россиянин, русский vs. российский в дискурсе президентов России. 136Dorota Połowniak-Wawrzonek (Lenkija / Polska). Frazeologizmy wywodzące się z filmowej sagi "Gwiezdne wojny" we współczesnej polszczyźnie. 144Ilona Mickienė, Inesa Birbilaitė (Lietuva / Litwa). Moterų įvardijimas XVIII amžiaus pradžioje: Telšių bažnyčios krikšto metrikų studija. 158Людмила Гарбуль (Lietuva / Litwa). Отражение результатов межславянских языковых контактов в русской деловой письменности первой половины ХVII века (синхронный и диахронический аспекты). 2 часть. 168Vilhelmina Vitkauskienė (Lietuva / Litwa). Frankofonija Lietuvoje. 179Natalia V. Yudina (Rusija / Rosja). On the Role of the Russian Language in the Globalizing World of the XXI Century. 189Maria Lojko (Baltarusija / Białoruś). Teaching Legal English to English Second Language Students in the US Law Schools.200 III. NUOMONĖ / OPINIE I POGLĄDYЕлена В. Савич (Baltarusija / Białoruś). К вопросу о построении интегративной методики анализа дискурса. 212Marek Weber (Lenkija / Polska). Lexical Analysis of Selected Lexemes Belonging to the Semantic Field 'Computer Hardware'.220 IV. MOKSLININKAI APIE MOKSLININKUS / NAUKOWCYO NAUKOWCACHОлег Поляков (Lietuva / Litwa). О женском факторе в лингвистике и вокруг него. 228 V. MŪSŲ VERTIMAI / NASZE PRZEKŁADYBernard Sypniewski (JAV / USA). Gyvatė žolėje. II dalis. Vertė / Tłum. Jurga Cibulskienė.239 VI. MOKSLINIO GYVENIMO KRONIKA / KRONIKA ŻYCIA NAUKOWEGOKonferencijų apžvalgos / Omówienie konferencjiTatiana Larina (Rusija / Rosja), Laura Alba-Juez (Ispanija / Hiszpania). Report and reflections of the 2010 International Conference on Intercultural Pragmatics and Communication in Madrid.246Knygų recenzijos / Recenzje książekАлександра М. Пономарева (Rusija / Rosja). ЧЕРВИНСКИЙ, П. П., 2010. Номинативные аспекты и следствия политической коммуникации.252Gabija Bankauskaitė-Sereikienė (Lietuva / Litwa). PAPLAUSKIENĖ, V., 2009. Liūnė Sutema: gyvenimo ir kūrybos keliais.255Юрий В. Шатин (Rusija / Rosja). Содержательные кривые. ГРИНБАУМ, О. Н., 2010. Роман А.С. Пушкина «Евгений Онегин»: ритмико-смысловой комментарий.259Mokslinio gyvenimo dienoraštis / Z życia naukowegoDaiva Aliūkaitė (Lietuva / Litwa). Spausdintinių reklamų duomenyno idėja: projektas "Reklamų sociolingvistika".263Loreta Vaicekauskienė (Lietuva / Litwa). Projektas "Kalba Vilnius: Vilniaus kalbos vaidmuo šiuolaikinėje Lietuvoje, 2010".265Daiva Aliūkaitė (Lietuva / Litwa). Projektas "Lietuvių kalba: idealai, ideologijos ir tapatybės lūžiai": kalbos idealai paprastų kalbos bendruomenės narių akimis.267 Anonsai / Zapowiedzi.269 VII. REIKALAVIMAI STRAIPSNIAMS / ZASADY OPRACOWYWANIA PUBLIKACJI.270 VIII. MŪSŲ AUTORIAI / NASI AUTORZY.278

In the 21st century, subversion understood as a foreign disruptive activity, has become an element of security policy and power politics in an environment where the direct use of force may be too risky. Though this term is well-known in humanities in Poland, it hasn't yet been translated and literally applied by Polish political scholars. However, states' repertoire includes measures that are a continuation or even a substitute of "war", and their very objectives are consistent with the logic of subversive strategies known in arts. As opposed to direct violence, such operations aim at maintaining conditions between political weakness and failure by targeting fragile areas. In this vein, subversion appears to become the first strategic choice of many states, including world powers. The author introduces the term to the taxonomy of security studies as he starts from a semantic theoretical reasoning (subversion as a covert and indirect strategy) and later answers how subversive strategies are implemented in Eastern Europe. In a specific geopolitical context, i.e. in the intersection of transatlantic/European security complex and post-Soviet area, subversion is part and parcel of the Kremlin policy towards Georgia and Ukraine, and recently the Republic of Belarus towards Poland. Therefore, subversive, "short of war" measures are intended to force competitors to make political concessions, which defines the Russian (in)security policy in its "near (and a bit further) abroad". ; W XXI wieku "subwersja" (subversion), tłumaczona jako zagraniczna działalność wywrotowa, staje się ważnym elementem polityki bezpieczeństwa i budowania stref wpływów w środowisku, w którym otwarte użycie siły może okazać się zbyt kosztowne. Choć pojęcie to jest dobrze znane na gruncie nauk artystycznych, w polskiej literaturze politologicznej nie pojawiało się dotąd w sposób dosłowny. Tymczasem w repertuarze państw pojawiają się środki, które są przedłużeniem, a nawet substytutem, "wojny", a których cel wiąże się z logiką strategii subwersywnych stosowanych w sztuce. W przeciwieństwie do otwartej przemocy takie operacje polegają na utrzymywaniu stanów pomiędzy słabością a upadkiem w drodze wykorzystywania newralgicznych punktów. Subwersja staje się dziś pierwszym wyborem strategicznym wielu państw, w tym mocarstw. Autor wprowadza pojęcie subwersji do terminologii nauki o bezpieczeństwie, wychodząc od rozważań natury teoretycznej (subwersja jako strategia pośrednia i niejawna), aby nieco później przyjrzeć się sposobom operacjonalizacji tych działań w regionie Europy Wschodniej. W konkretnych warunkach geopolitycznych, tj. na styku transatlantyckiego/europejskiego systemu bezpieczeństwa oraz obszaru poradzieckiego, subwersja przejawia się w polityce Kremla wobec Gruzji czy Ukrainy, a ostatnio także Republiki Białoruś względem Polski. Subwersywne działania "poniżej progu wojny" mają prowadzić przeciwnika do politycznych ustępstw, definiując politykę (nie)bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej w jej "bliskiej (i nieco dalszej) zagranicy". ; В XXI веке «субверсия» (subversion), переводимая как иностранная подрывная деятельность, становится важным элементом политики безопасности и построения сфер влияния в среде, где открытое применение силы может оказаться слишком дорогостоящим. Хотя эта концепция хорошо известна в области искусства, до сих пор она не появлялась буквально в польской политологической литературе. Между тем в репертуар государств входят меры, являющиеся продолжением или даже заменой «войны», цель которой связана с логикой подрывных стратегий, используемых в искусстве. В отличие от открытого насилия, такие операции заключаются в удержании состояний между слабостью и неудачей, используя горячие точки. Сегодня подрывная деятельность становится первым стратегическим выбором многих стран, в том числе великих держав. Автор вводит понятие субверсии в терминологию науки о безопасности, начиная с теоретических соображений (подрывная деятельность как косвенная и неявная стратегия), чтобы немного позже взглянуть на методы реализации этой деятельности в регионе Восточной Европы. В определенных геополитических условиях, то есть на стыке трансатлантической / европейской системы безопасности и постсоветского пространства, подрывная деятельность проявляется в политике Кремля в отношении Грузии или Украины, а в последнее время также в Республике Беларусь в отношении Польши. Подрывные действия «ниже порога войны» призваны привести противника к политическим уступкам, определяя политику (не) безопасности Российской Федерации в ее «ближнем (и несколько дальнем) зарубежье».

Forming in the first months after the February Revolution, sections of the extremely leftist branch of the Polish Socialist Party, the Polish Socialist Party – Left and the Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania almost immediately made contact with Polish soldiers dispersed in the Russian Army, as well as serving in the Polish Rifle Division being part of the Army. Promoted in Russia after the Bolshevik revolution the idea of creating "Polish workers and peasants formations" initially received moderate attention from Polish military circles. This attitude was observed both among those who were still in active service, as well as among their demobilized companions. The widespread pacifist attitude among Polish military was a serious obstacle in attracting people ready to serve in revolutionary formations. It was previously infused by the very same emigrant radicals who, after November 7, 1917, for a change, had encouraged armed support for the revolution. In such a situation without the support of the Soviet civil and military authorities, any organizational initiatives from the Polish communist circles in Russia had no chance to be implemented. ; Translation and edition co-financed by Faculty of History and Sociology & Institute of History and Political Sciences of University of Bialystok ; adam.miodowski@uwb.edu.pl ; Adam Miodowski - historian since 1994 associated with the Institute of History and Political Sciences of the University of Bialystok. His research interests focus primarily on the political and military history of the 19th and 20th centuries. A parallel field of interest is women's history and press studies. In the territorial dimension, he directs his research towards Central and Eastern Europe, primarily Poland, as well as the space of his small homeland defined by the borders of the contemporary Podlasie Voivodeship. Apart from dozens of articles and publications of source materials, he also published five book monographs: -Wychodźcze ugrupowania demokratyczne wobec idei polskiego wojska w Rosji w latach 1917-1918, Białystok 2002; - Przewłaszczenia dóbr dojlidzkich na tle kampanii politycznej przełomu lat 1921/1922, Białystok 2003; - Związki Wojskowych Polaków w Rosji (1917-1918), Białystok 2004; - Polityka wojskowa radykalnej lewicy polskiej (1917-1921), Białystok 2011; - Wspólnota doświadczeń i odrębność historii ziem województwa podlaskiego. Wybrane zagadnienia z XIX i XX- wiecznych dziejów Białostocczyzny, Suwalszczyzny i Łomżyńskiego, Białystok 2016. ; Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku ; Alexandrowicz Stanisław, Karpus Zbigniew, Rezmer Waldemar (eds), Zwycięzcy za drutami: jeńcy polscy w niewoli (1919–1922). Dokumenty i materiały, Toruń 1995. ; Bagiński Henryk, Dokumenty z okresu organizacji i walk wojska polskiego na wschodzie 1917–1918. Załącznik do skargi przeciw gen. J. Dowbor-Muśnickiemu, Warszawa 1936. ; Belov G. (ed.), Direktivy Glawnogo Komandowanija Krasnoj Armii1917–1920. Sbornik dokumentow, Moskva 1969. ; Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, N. Gąsiorowska et al. (general eds), Vol. I: marzec 1917-listopad 1918, W. Gostyńska et al. (eds), Warszawa 1962. ; Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, N. Gąsiorowska et al. (general eds), Vol. II: listopad 1918-kwiecień 1920, W. Gostyńska et al. (eds), Warszawa 1961. ; Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, N. Gąsiorowska et al. (general eds), Vol. III: kwiecień 1920-marzec 1921, W. Gostyńska et al. (eds), Warszawa 1964. ; Gostyńska Weronika (ed.), Tajne rokowania polsko-radzieckie w 1919 r. Materiały archiwalne i dokumenty, Warszawa 1986. ; Jegorov A., Bogoljubov K. (eds), Kommunisticheskaja partija Sovetskogo Sojuza v rezoljucijah i reshenijah s'ezdov, konferencij i plenumov Central'nogo Komiteta, Vol. 2: 1917-1922, Moskva 1983. ; Jezovitov Konstantin, Belorussy i poljaki. Dokumenty i fakty iz istorii okkupacii Belorussii poljakami v 1918 i 1919 godach, Kovna 1919. ; Materiały archiwalne do historii stosunków polsko-radzieckich, N. Gąsiorowska (general ed.), Vol. I: marzec 1917-listopad 1918, A. Zatorski (ed.), Warszawa 1957. ; Narodnyj Komissariat po delam Nacional'nostej. Otchot o dejatel'nosti: 1 nojabrja 1917 g. – 20 ijunja 1918 g., koll. rab., Moskva 1918. ; Kozicki Stanisław (ed.), Bój pod Lidą, Warszawa 1930. ; Rogowski Jan, Dzieje Wojska Polskiego na Syberji, Poznań 1927. ; Rosenfeld Gunter, Sovietrussland und Deutschland 1917–1922, Berlin 1960. ; Snyder Timothy, Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Kraków 2008. ; Tęgoborski Włodzimierz, Polacy Związku Radzieckiego, Moskwa 1929. ; Toporowicz Wiesława, Sprawa polska w polityce rosyjskiej 1914–1917, Warszawa 1973. ; Wrzosek Mieczysław, Polskie korpusy wojskowe w Rosji w latach 1917–1918, Warszawa 1969. ; Wrzosek Mieczysław, Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918–1921, Warszawa 1992. ; Wrzosek Mieczysław, Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918–1921, Białystok 1988. ; Zackiewicz Grzegorz, Polska myśl polityczna wobec systemu radzieckiego, Kraków 2004. ; Szczęsny Wacław (ed.), Kwestia wojska polskiego w Rosji w 1917 r. Przyczynek do historii związków i zjazdu Polaków wojskowych z byłej armii rosyjskiej oraz do dziejów ruchu niepodległościowego i polityki polskiej w Rosji, Warszawa 1936. ; Žarov Lev, Internacjonalisty v bojach za vlast' sovietow. Trudiaščijesia zarubiežnych stran – učastniki bor'by za wlast' Sovietov, Moskva 1967. ; Krótki zarys dziejów polskich formacji wojskowych na wschodzie (II Korpus, III Korpus, 4 Dywizja Strzelców, 5 Dywizja Strzelców, 5 Dywizja Syberyjska – Oddział Kaukaski), anonymous editor, Warszawa 1921. ; Zatorski Aleksander, Dzieje Pułku Biełgorodzkiego, Warszawa 1960. ; Zatorski Aleksander, Polska lewica wojskowa w Rosji, Warszawa 1971. ; Antoniuk Aleksander (ed.), Białostocczanie w rewolucji październikowej, Białystok 1987. ; Ciapka Józef (ed.), Zarys historii wojennej 33 pułku piechoty, Warszawa 1929. ; Kutrzeba Tadeusz (ed.), Bitwa nad Niemnem (wrzesień-październik 1920 r.) – studia taktyczne, Warszawa 1926. ; Blum Ignacy, Polacy w Rosji carskiej i Związku Radzieckim, "Wojskowy Przegląd Historyczny", 1966, Issue 3. ; Borzęcki Jerzy, Wyzwolenie Wilna w kwietniu 1919 roku w świetle dokumentów Adiutantury Generalnej Naczelnego Dowództwa, "Przegląd Wschodni" 2006, Vol. 9, No. 4. ; Deruga Aleksy, Geneza umowy białostockiej z 5.02.1919 r., "Rocznik Białostocki", 1965, Vol. 6. ; Miodowski Adam, Działalność polityczno-wojskowa polskichkręgów proaktywistycznych w Rosji w okresie międzyrewolucyjnym (marzec-listopad 1917 r.), "Białostockie Teki Historyczne" 2010, Vol. 8. ; Filipow Krzysztof, Skryte oddziały Wojska Polskiego: Samoobrona Litwy i Białorusi (1918–1919), [in:] D. Grinberg, J. Snopko, G. Zackiewicz (eds), Rok 1918 w Europie Środkowo-Wschodniej, Białystok 2010. ; Gostyńska Weronika, Rola Juliana Marchlewskiego w tajnych rokowaniach polsko-radzieckich (czerwiec-lipiec 1919 r.), "Z Pola Walki" 1966, Issue 2. ; Hofman Jan, Z zagadnień formowania międzynarodowych oddziałów Armii Czerwonej (1917–1920), "Wojskowy Przegląd Historyczny" 1964, Issue 2. ; Obichkin G. et al. (eds), Dekrety Sovetskoj vlasti. V dvuch tomach, Vol. 1. Moskva 1957. ; Kasprzakowa Janina, Paweł Lewinson-Łapiński, "Z Pola Walki" 1965, Issue 3. ; Klimecki Michał, Republika Rad w Małopolsce Wschodniej. Epizod wojny polsko-sowieckiej 1919–1920 r., "Rocznik Przemyski" 2004, Vol. 40, No. 1. ; Kowalski Zdzisław G., Polska Oddzielna Brygada na Kaukazie, "Wojskowy Przegląd Historyczny" 1995, Issue 1-2. ; Lech Zofia, Kaukaska brygada wojsk polskich, "Wojskowy Przegląd Historyczny" 1988, Issue 3. ; Leinwand Aleksander, Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, "Biuletyn Akademii Wojskowo-Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego" 1956, Issue 3. ; Leinwand Aleksandra Julia, Indoktrynacja jeńców polskich w bolszewickiej Rosji 1919–1921, "Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej" 2001, Vol. 36. ; Miodowski Adam, Jeńcy austrowęgierscy w niewoli rosyjskiej w okresie przedrewolucyjnym (sierpień 1914-luty 1917), "Białostockie Teki Historyczne" 2016, Vol. 14. ; Lewandowski Jan, Obóz niepodległościowy wobec Litwy i Białorusi w czasie I wojny światowej, "Annales UMCS" Sect. F, Vol. 54/55: 1999/2000. ; Łossowski Piotr, Polityka Litwy w kwestii białoruskiej w latach 1918–1924, [in:] W. Balcerak (ed.), Polska-Białoruś. Zbiór studiów i materiałów, Warszawa 1994. ; Łukawski Zygmunt, Działalność Komisariatu do spraw Polskich, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace Historyczne" 1967, Issue 20. ; Machalski Tadeusz, Na przełomie, "Bellona" 1938, Issue 5. ; Miodowski Adam, Polityka wojskowa środowisk liberalno-demokratycznych na gruncie rosyjskim po przewrocie bolszewickim (listopad 1917 – listopad 1918), "Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej" 2009, Vol. 44. ; Miodowski Adam, Polityka wojskowa środowisk piłsudczykowskich na gruncie rosyjskim po przewrocie bolszewickim (listopad 1917 – lipiec 1918), [in:] D. Grinberg, J. Snopko, G. Zackiewicz (eds), Rok 1918 w Europie Środkowo-Wschodniej, Białystok 2010. ; Nowak Andrzej, "Lewa wolna", albo o spiskach Piłsudskiego z Leninem, "Arcana" 2007, Issue 2-3. ; Rawski Witold, Działalność Polskiej Organizacji Wojskowej w Moskwie 1919-1920, "Przegląd Historyczno-Wojskowy" 2013, Issue 3. ; Smoliński Aleksander, Dezercje z Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej w latach 1918-1922, "Przegląd Wschodni" 2007, Vol. 10, No. 3. ; Smoliński Aleksander, Jazda i artyleria konna Dywizji Litewsko-Białoruskiej oraz Grupy Poleskiej, a następnie Frontu Litewsko-Białoruskiego (luty – początek lipca 1919 r.), "Wschodni Rocznik Humanistyczny" 2004, Vol. 1. ; Sobczak Kazimierz, Z zagadnień formowania międzynarodowych oddziałów Armii Czerwonej (1917-1920), "Zeszyty Naukowe Wojskowej Akademii Politycznej – Seria Historyczna" 1967, Vol. 17. ; "Głos Robotnika i Żołnierza" No. 1 of 8.08.1917; No. 23 of 1.05.1918. ; Wandycz Piotr, Secret Soviet-Polish peace talks in 1919, "The Slavic Review" 1965, Issue 3. ; Broniewski Władysław, Pamiętnik 1918–1922, Warszawa 1987. ; Wrzosek Mieczysław, Przyczynek do historii I Rewolucyjnego Pułku Polskiego, "Przegląd Historyczny" 1957, Vol. 48, No. 4. ; Zatorski Aleksander, Przyczynek do dziejów Zachodniej Dywizji Strzelców Armii Czerwonej w 1918 roku, "Studia z Najnowszych Dziejów Powszechnych Wyższej Szkoły Nauk Społecznych" 1963, Vol. 5. ; Zatorski Aleksander, Walka polskich formacji rewolucyjnych w obronie władzy Rad (grudzień 1917 – marzec 1918), [in:] I. Pawłowski, H. Liczewski (eds), Z postępowych tradycji oręża polskiego 1917–1939, Warszawa 1966. ; Pięta Jan (el.), Informacja o wynikach pracy Wojskowej Komisji Archiwalnej w archiwach Federacji Rosyjskiej w okresie wrzesień 1992 – czerwiec 1993, Warszawa 1993. [J. Pięta (ed.), Information on the results of the Military Archive Commission in the archives of the Russian Federation in the period of September 1992 – June 1993, Warsaw 1993.] ; Cichoński Antoni, Istorija polskich rievolucijonnych vojsk i 52 Strielkovoj Divizii. Chronika 1917–1920, Moskva 1936. ; Dowbor-Muśnicki Józef, Krótki szkic do historii I Polskiego Korpusu, Warszawa 1919, part 1. ; Dzierżyńska Zofia, Lata wielkich bojów, Warszawa 1969. ; Heltman Stefan, Robotnik polski w rewolucji październikowej na Białorusi, Mińsk 1927. ; "Goniec Czerwony" No. 11 of 19.08.1920. ; Hołówko Tadeusz, Stosunek państwa polskiego do jego sąsiadów, "Przedświt" 1919, No. 1-2. ; Korczak Władysław et al. (eds), Marksizm-leninizm o wojnie i wojsku, Warszawa 1969. ; Lafargue Paul, Pisma wybrane, Warszawa 1961, Vol. 1. ; Lenin Włodzimierz, Dzieła wszystkie. Dokumenty marzec – lipiec 1918, Warszawa 1988, t. 36. ; Marcińczyk Jan, Chwila osobliwa, Lublin 1919. ; Podsiadło Józef, W szeregach rewolucyjnego Pułku Czerwonej Warszawy, "Z Pola Walki" 1958, Issue 1. ; Wasilewski Zygmunt (ed.), Proces Lednickiego. Fragment z dziejów odbudowy Polski 1915–1924, Warszawa 1924. ; Wojciechowski Stanisław, Moje wspomnienia, Lwów 1938, Vol. 1. ; Wojciechowski Stanisław, Wspomnienia, orędzia, artykuły, Warszawa 1995. ; Żbikowski Stefan, Zarys historii Zachodniej Dywizji Strzelców, "Z Pola Walki" 1960, Issue 2. (excerpts from the author's manuscript of this work elaborated by: L. Dubacki). ; "Izviestia Wsierossijskogo Ispolnitielnogo Komitieta Sovietov" No. 263 z 12.01.1918. ; Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu Ustawodawczego w dniu 22.02.1919 r. [Shorthand report from the sitting of the Legislative Sejm of 22 February 1919]. ; "Dziennik Narodowy" No. 78 of 19.12.1917; No. 79 of 20.12.1917; No. 84 of 26.12.1917; No. 90 of 2.01.1918; No. 92 of 4.01.1918; No. 107 of 27.01.1918; No. 119 of 10.02.1918; No. 128 of 28.02.1918; No. 151 of 22.03.1918; No. 175 of 21.04.1918; No. 180 of 27.04.1918 ; "Dziennik Petrogradzki" of 28.04.1917; of 22.06.1917; of 27.06.1917. ; "Dziennik Polski" No. 252 of 15.12.1917. ; "Kurier Polski" of 22.01.1920. ; "Młot" No. 62 of 7.03.1919; No. 84 of 5.04.1919. ; "Naprzód" No. 36, 11.02.1919. ; "Polska Prawda" No. 30 of 21.12.1917; No. 31 of 23.12.1917; No. 32 of 23.12.1917; No. 36 of 29.12.1917; No. 68 of 9.02.1918; No. 71 of 12.02.1918; No. 72 of 13.02.1918; No. 73 of 28.02.1918. ; "Polskie Siły Zbrojne" No. 1 of 30.08.1917. ; "Promień" No. 7 of 16.06.1917; No. 8-9 of 3.08.1917. ; "Sprawa Żołnierska" No. 1, of 11.11.1917; No. 3 of 2.12.1918; No. 3 of 2.01.1918; No. 4 of 13.01.1918; No. 5-6 of 3.02.1918; No. 7 of 24.02.1918; No. 9 of 10.03.1918. ; Kumaniecki Jerzy, Pokój polsko-radziecki 1921 r. Geneza, rokowania, traktat, komisje mieszane, Warszawa 1985. ; "Sztandar Komunizmu" No. 19 of 27.04.1919. ; "Trybuna" No. 1 of 9.06.1917; No. 2 of 16.06.1917; No. 3 of 23.06.1917; No. 4 of 30.06.1917; No. 5 of 7.07. 1917; No. 10 of 24.02.1918; No. 23 of 24.11.1917; No. 25 of 16.12.1917; No. 27 of 30.12.1917; No. 1 of 28.01.1918; No. 39 of 5.04.1918; No. 61 of 3.05.1918; No. 64 of 9.05.1918; No. 71 of 17.05.1918; No. 126 of 24.07.1918; No. 131 of 30.07.1918; No. 133 of 1.08.1918; No. 137 of 6.08.1918; No. 144 of 21.09.1918; No. 151 of 17.11.1918. ; "Wiadomości Wojskowe" No. 4 of 29.04.1917; No. 5 of 6.05.1917; No. 6 of 12.05.1917; No. 7 of 20.05.1917; No. 18 of 5.08.1917; No. 29-30 of 28.10.1917. ; "Żołnierz Polski" No. 33 of 2.02.1918. ; Bagiński Henryk, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921. ; Borkiewicz Adam, Walki 1 Pułku Piechoty Legionów o Białystok, Białystok 1987. ; Bosiacki Adam, Utopia, władza, prawo. Doktryna i koncepcje prawne "bolszewickiej" Rosji 1917–1921, Warszawa 1999. ; Buchowski Krzysztof, Litwomani i polonizatorzy. Mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX w., Białystok 2006. ; Czerep Stanisław, Generałowie i admirałowie polskiego pochodzenia w armii rosyjskiej 1914–1917, Białystok 2014. ; Czubiński Antoni, Walka o granice wschodnie Polski w latach 1918–1921, Opole 1993. ; Leinwand Artur, Polska Partia Socjalistyczna wobec wojny polsko-radzieckiej 1919–1920, Warszawa 1964. ; Davina Croll Kirsteen, Soviet-polish relations 1919–1921, Glasgow 2008. ; Deruga Aleksy, Polityka wschodnia Polski wobec ziem Litwy, Białorusi i Ukrainy (1918–1919), Warszawa 1969. ; Dobroński Adam Czesław, 33 Pułk Piechoty, Pruszków 1994. ; Garaudy Roger, Źródła francuskie socjalizmu naukowego, Warszawa 1950. ; Gostyńska Weronika, Stosunki polsko-radzieckie 1918–1919, Warszawa 1972. ; Holiczenko Aleksander, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW – Wschód, 1914–1921, Olsztyn 2012. ; Juzwenko Adolf, Polska a "biała" Rosja (od listopada 1918 do kwietnia 1920 r.), Wrocław 1973. ; Karpus Zbigniew, Jeńcy i internowani rosyjscy i ukraińscy w Polsce w latach 1918–1924. Z dziejów militarno-politycznych wojny polsko-radzieckiej, Toruń 1999. ; Klackin Saul, Na zaščitie oktiabrja. Organizacija riegularnoj armii i milicjonnoje stroitelstvo v sovietskoj riespublikie (1917–1920), Moskva 1965. ; Klimecki Michał, Galicyjska Socjalistyczna Republika Rad. Okupacja Małopolski (Galicji) Wschodniej przez Armię Czerwoną w 1920 roku, Toruń 2006. ; Lewandowski Jan, Historia Estonii, Wrocław 2002. ; Korotkov Ivan, Rozgrom Vrangel'a, Warszawa 1952. ; Koskowski Andrzej, Czerwony Pułk Warszawy, Warszawa 1977. ; Kowalczyk Józef, Komunistyczna Partia Polski w okręgu łomżyńskim 1919–1938, Warszawa 1975. ; Kumaniecki Jerzy, Po traktacie ryskim. Stosunki polskoradzieckie 1921–1923, Warszawa 1971. ; Lewandowski Józef, Federalizm. Litwa i Białoruś w polityce obozu belwederskiego, Warszawa 1962. ; Łatyszonek Oleg, Białoruskie formacje wojskowe 1917-1923, Białystok 1995. ; Łukomski Grzegorz, Polak Bogusław, Wrzosek Mieczysław, Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920, Koszalin 1990. ; Manusevič Aleksandr, Diejatielnost polskich diemokratičieskich organizacji w Rossji w pieriod podgotowki oktiabrskoj riewolucji (mart-oktiabr). Oktiabrskaja riewolucija i zarubiežnyje slovianskije narody, Moskva 1957. ; Manusevič Aleksandr, Polskije internacjonalisty w Rossii, Seria: Učonyje Zapiski Instituta Slowianowiedienja Akademii Nauk SSSR, Moskva 1962. ; Migdał Stefan, Piłsudczyzna w latach I wojny światowej, Katowice 1961. ; Miodowski Adam, Polityka wojskowa radykalnej lewicy polskiej (1917–1921), Białystok 2011. ; Kochański Aleksander et al. (eds), Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917-1920. Biografie, Warszawa 1967. ; Miodowski Adam, Wychodźcze ugrupowania demokratyczne wobec idei polskiego wojska w Rosji w latach 1917–1918, Białystok 2002. ; Miodowski Adam, Związki Wojskowych Polaków w Rosji (1917–1918), Białystok 2004. ; Najdus Walentyna, Lewica polska w Kraju Rad 1918–1920, Warszawa 1971. ; Najdus Walentyna, Polacy w rewolucji 1917 roku, Warszawa 1967. ; Nowak Andrzej, Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001. ; Pawłowski Ignacy, Sobczak Kazimierz, Walczyli o Polskę. Polacy i oddziały polskie w rewolucji październikowej i wojnie domowej w Rosji 1917–1921, Warszawa 1967. ; Przybylski Adam, Bój obronny o Wilno, Warszawa 1929. ; Przybylski Adam, Działania wstępne w wojnie polsko-rosyjskiej 1918–1920, Warszawa 1928. ; Radziwiłłowicz Dariusz, Polskie formacje zbrojne we wschodniej Rosji oraz na Syberii i Dalekim Wschodzie w latach 1918–1920, Olsztyn 2009. ; Rauba Ryszard, Naród w myśli politycznej Róży Luksemburg, Zielona Góra 2005.

"Yearbook of Eastern Studies" has been established as a forum for the debate on the multifaceted nature of transformations in Central and Eastern Europe and Asia, with particular focus on the post-Soviet area. The conceptual content of the periodical was born thanks to the professors Zdzislaw J. Winnicki and Walenty Baluk, who edited the first three volumes, which were published formally as separate monographs, but already under the banner of "Wschodnioznawstwo". Since 2010, the Yearbook has the status of a scientific journal, and two years later it has been listed on the journals of the Ministry of Science and Higher Education. In addition, the periodical is indexed in national and international databases such as Index Copernicus, Central European Journal of Social Sciences and Humanities, BazHum and Polska Bibliografia Naukowa. The scientific profile of the periodical, which has consistently been implemented since the beginning of the activity of "Yearbook of Eastern Studies", focuses on the field of social sciences, with particular emphasis on the science of politics and science of safety. Its great advantage is its internationalization, which manifests itself both in terms of composition of the scientific council, reviewers, and authors of texts published in the "Wschodnioznawstwo" in Polish, English and Russian languages. Up to now, researchers from Poland, Azerbaijan, Belarus, Czech Republic, Georgia, Germany, Hungary, Japan, Kazakhstan, Latvia, Macedonia, Russia, Slovakia and Ukraine have published on the cards of the journal. ; Wydawany przez Zakład Badań Wschodnich od 2007 r. rocznik "Wschodnioznawstwo" powstał jako forum debaty nad wielowymiarowością przemian w regionie Europy Środkowej i Wschodniej oraz Azji, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru postradzieckiego. Koncepcja merytoryczna periodyku zrodziła się dzięki profesorom Zdzisławowi J. Winnickiemu oraz Walentemu Balukowi, którzy redagowali wspólnie pierwsze trzy tomy, wydane jeszcze z formalnego punktu widzenia jako odrębne monografie, ale już pod szyldem "Wschodnioznawstwa". Od 2010 r. rocznik posiada status czasopisma naukowego, a dwa lata później trafił na listę czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ponadto periodyk jest indeksowany w krajowych i międzynarodowych bazach, takich jak Index Copernicus, Central European Journal of Social Sciences and Humanities, BazHum czy Polska Bibliografia Naukowa. Profil naukowy periodyku, który konsekwentnie jest realizowany od początku działalności "Wschodnioznawstwa", koncentruje się wokół dziedziny nauk społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem nauk o polityce i nauk o bezpieczeństwie. Ogromnym atutem rocznika jest jego umiędzynarodowienie, które przejawia się zarówno w aspekcie składu rady naukowej, recenzentów, jak i autorów tekstów zamieszczanych na łamach "Wschodnioznawstwa" w językach polskim, angielskim i rosyjskim. Do tej pory na kartach periodyku publikowali naukowcy z Polski, Azerbejdżanu, Białorusi, Czech, Gruzji, Japonii, Kazachstanu, Łotwy, Macedonii, Niemiec, Rosji, Słowacji, Ukrainy i Węgier.