Şehirsel Toponimi: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Burdur Şehri Mahalle İsimleri Üzerinden Bir Değerlendirme; Urban Toponymy: An Evaluation of the Neighborhood Names of Burdur City from the Ottoman Empire to the Republic

In: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Heft Cumhuriyet Özel Sayısı, S. 202-214

Abstract

Tarihin eski çağlarından bu yana yaşadığı mekânı isimlendiren insanoğlu, bu işlemi yaparken dönemsel, kültürel, coğrafi unsurlar gibi birçok faktörü göz önünde bulundurmuştur. Bu çalışmada Anadolu'nun önemli şehirlerinden biri olan Burdur'un mahalleleri şehirsel toponimi kapsamında incelenmiştir. Bu bağlamda Burdur şehrini oluşturan mahallelerin XVI., XIX. ve Cumhuriyet dönemindeki adları tespit edilmiş ve bu isimlerin verilmesinde etkili olan unsurlar tarihi ve mekânsal ölçekte incelenmiştir. Çalışma yapılırken Burdur şehrine ait tarihi ve coğrafi literatürü ile 1/25.000 ölçekli topografik haritalardan faydalanılmış, sahaya ait gözlemler ve incelemeler yapılarak mahalle isimlerinin kaynağı hakkında bilgi edinilmiştir. Mahalle isimleri dini, etnik, şahıs, hidrolojik, topografik, sosyokültürel, sosyoekonomik, göç, Cumhuriyet, duygu ve düşünce ile askeri ve güvenlikle ilgili unsurlara göre kategorize edilmiştir. Burdur'da XVI. yüzyılda çoğunlukla mabetlerden kaynağını alan mahalle adları, XIX. yüzyılda şehirsel fonksiyonların gelişmesiyle şahıs isimleri ve sosyoekonomik faaliyetler doğrultusunda şekillenmiştir. Cumhuriyet döneminde ise yeni devletin inşası ve ideolojisi mahalle isimlerine damga vurmuş, mahalle isimlerinin önemli bir kısmı değişmiştir. Bunun yansıra şehrin tarihi çekirdeğinde yer alan bazı mahallelerin adlarını muhafaza ettiği tespit edilmiştir. Bu bakımdan mahalle adlarından yola çıkarak Burdur'un eski kent kimliğinin şehrin tarihi çekirdeğinde hala muhafaza edildiği, yeni gelişen sahalarda yer alan mahallelerde ise Cumhuriyet dönemi şahıs ve kavramsal isimlerinin olduğu görülmektedir.