Problem kategorii decyzji w kontekście naturalistycznego paradygmatu nauk społecznych

In: Teoria polityki, Band 5, S. 55-69

Abstract

Artykuł przedstawia tezę, że decyzja rozumiana jako akt wyboru jest możliwa do wyjaśnienia w ramach teorii kontroli, która przekłada się na rzeczywistą autonomię człowieka. Decyzja w tym ujęciu nie jest typem fenomenu oderwanego od przyczynowej struktury świata ani też rodzajem poręcznej konstrukcji teoretycznej w wyjaśnianiu zachowań, ale funkcjonalnym aspektem umysłu zgodnym (kompatybilnym) z naturalistycznym obrazem świata, obejmującym również humanistykę. W ramach takiej struktury wyjaśniania możemy umieścić decyzje jako element struktur kontroli, które funkcjonują równolegle do struktur przyczynowości i stanowią niezbędny składnik każdego autonomicznego systemu. Co więcej, przy założeniu, że umysł spełnia funkcję semantycznego silnika możemy zarysować kierunek badań, w ramach którego semantyka (język oraz znaczenia i treści kultury) może być interpretowana jako podstawa wyborów (decyzji) dokonywanych w ramach kontekstu kulturowego. The Problem of the Category of Decisions in the Context of the Naturalistic Paradigm of Social Sciences The paper presents the thesis that a decision understood as an act of choice could be explained within the framework of the theory of control, which implicates real human autonomy. A decision in this perspective is not a type of phenomenon detached from the causal structure of the world, nor a kind of handy theoretical structure in explaining behaviour, but a functional aspect of the mind compatible with the naturalistic view of the world, including the humanities. Within such an explanatory structure, we can place decisions as part of the control structures that function alongside causality structures and are a necessary component of any autonomous system. Moreover, if the mind acts as a semantic engine, we can outline the direction of research within which semantics (language, cultural meanings, and content) can be interpreted as the basis for choices (decisions) made within the cultural context.