MEGA SPOR ORGANİZASYONLARININ EKONOMİK ETKİLERİNİN TÜRKİYE AÇISINDAN AVANTAJ ve DEZAVANTAJLARI; THE ECONOMIC EFFECTS OF MEGA SPORTS ORGANIZATIONS ADVANTAGES AND DISADVANTAGES IN TERMS OF TURKEY

In: ˜Theœ journal of social science: (TJSS) : uluslararası bilimsel hakemli sosyal bilimler dergisi, Band 2, Heft 3, S. 95-107

Abstract

Spor bir ülkenin sosyo-ekonomik
kalkınmasının önemli bir unsurudur. Spor günümüzde toplumlarda var olan sosyal,
politik ve ekonomik koşullar altında birbirleriyle etkileşim içinde olan
insanlar tarafından oluşturulan sosyal dünyanın bir yönü olarak kabul
edilmektedir. Mega spor organizasyonlarının yürütülmesi altyapıyı geliştirmeye
yardımcı olur, istihdam yaratır, yabancı sermayenin güvenli girişini sağlar,
yeni sporcular yaratır ve ülkenin ekonomik gelişimine önemli ölçüde katkıda
bulunur. Alan yazınında büyük ölçekli spor etkinlikleri "Hallmark","Mega","Major"
olmak üzere farklı kavramlar ile tanımlanmaktadır. Ekonomi ile bu tür
organizasyonların gerçekleştirildiği şehir ya da ülkenin birbirinden ayrı
düşünülmesi imkânsızdır. Mega spor etkinlikleri uluslararası düzeyde katılımın
olduğu, ancak organizasyonun düzenlendiği şehir ya da ülkenin her bir
etkinlikte değiştiği Dünya Kupası ya da Olimpiyat oyunları gibi organizasyonlardır.
Mega etkinlikler ''kısa sürede gerçekleşen, fakat özellikle ekonomik etkileri
uzun vadeli olan etkinlikler'' olarak tanımlanmaktadır. Mega spor etkinlikleri
düzenlendiği şehrin kentsel altyapısının büyük ölçüde gelişmesi ve hatta
yenilenmesinin yanı sıra, artan uluslararası ün, buna bağlı olarak artan turist
sayısı ve bunlarla ilgili uzun vadeli sosyolojik ve ekonomik yararlar
açısından, düzenlendiği şehir ya da ülkeye ekonomik getiriler sağlamaktadır. Bu
nedenle Mega etkinliklere ev sahipliği yapabilmek için yaşanan adaylık süreci
de oldukça karmaşık ve maliyetli bir şekilde gerçekleşirken, yer yer politik
manevra ve çekişmelere da sahne olmaktadır. Mega spor etkinlikleri ülke ekonomilerine
katkı sağladığı gibi, bazen ekonomileri zorlayan bir takım zorluklar da
oluşturmaktadır. Atina Olimpiyatları örneğinde olduğu gibi 14,5 milyar dolar
zarar edilerek ekonomik yıkımlara neden olmuştur. Bu nedenle ülkeler Mega
organizasyonlara talip olduklarında ekonomik olarak karşılaşacakları
problemleri önceden iyi hesaplamalı ciddi planlamalar yapmalıdır. Ülkemizde de
yoğun bir şekilde Mega organizasyonlarının düzenlenmesi konusunda yoğun bir
çaba ve istek bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı daha önce yapılan mega spor
etkinliklerinin ekonomik etkilerini değerlendirerek, mega spor etkinliklerine
ev sahipliği yapma konusunda istekli olan ülkemizi bu tür organizasyonların
ekonomik avantajları ve dezavantajları konusunda bilgilendirmektir.