Wspólnotowi, choć samotni. Paradoksy Ortegowskiej filozofii życia

In: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I, Philosophia - sociologia, Band 40, Heft 1, S. 75

Abstract

<p>Filozofia José Ortegi y Gasseta, niezależnie od jej rzeczywistego ciężaru gatunkowego i opinii, jakie na jej temat krążą, nie przestaje zajmować uwagi kolejnych pokoleń badaczy, nie tracąc na atrakcyjności i wydając się przy tym niezwykle aktualną, a do tego uniwersalnie ważną i doniosłą. Witalizm tej filozofii, dzięki pożenieniu go z <em>ratio</em>, wybija ją ponad przeciętność oglądu, chroniąc udanie przed powierzchownym sądem i rozpływaniem się w efektownej aforystyce. Życie – zarazem przedmiot i podmiot Ortegowskiej filozofii, naznaczony ambiwalencją i złożonością – z konieczności taką samą czyni destylowaną z niego filozofię. Do zasadniczych określników życia należą u Ortegi wspólnotowość z jednej i samotność z drugiej strony. Istnieje wiele przesłanek świadczących o wspólnotowym wymiarze życia. Równie wiele jest jednak argumentów za tym, że ma ono raczej samotnościowy charakter. Tym, na czym przede wszystkim koncentruje się artykuł, jest teza, że Ortega y Gasset należy do największych w dziejach i najciekawszych filozofów samotności, rozwijających – a nawet więcej, i to znacznie – i doprowadzających do kulminacji wielowiekową tradycję zmagań z egzystencjalnym określaniem istoty samotności prowadzącej do uznania samotności za istotowy określnik egzystencji.</p>