The Transformation of Economic Imagery in Croatian Culture in the 1990s

In: Colloquia humanistica, Heft 8, S. 281-310

Abstract

The Transformation of Economic Imagery in Croatian Culture in the 1990sThe article problematizes the relationship between culture and capitalism in creating a specific economic imagery of the 1990s in the Croatian cultural space as part of the post-Yugoslav context. One of the assumptions in analysing the connection between economics, culture and literature is that different political and economic systems (such as socialism or capitalism) always represent a certain type of culture. It is necessary to have a certain type of culture that will introduce and legitimize certain political and economic systems, which inevitably means that at the same time, certain types of cultural practices will also appear that will challenge and question them. The analysis detects processes of intellectual dismantling and transformation of socialism and creating the foundation for a new "moral and affective economy" (Ahmed, Bowles) of capitalism on post-socialist terrain. The author focuses on three "cultural patterns" (Williams) from the sphere of consumer culture, everyday life, scientific, artistic and cultural literature, through which she follows symptomatic traces of creating, negotiating and opposing the hegemonic culture in early 1990s Croatia. Transformacija ekonomskog imaginarija u hrvatskoj kulturi 90-ih godina 20. stoljeća Članak problematizira odnos kulture i kapitalizma u kreiranju specifičnog ekonomskog imaginarija devedesetih godina u hrvatskom kulturnom prostoru kao dijelu postjugoslavenskog prostora. Temeljno polazište rada jest da da različiti politički i ekonomski sustavi (kao što su socijalizam i kapitalizam) uvijek predstavljaju i određeni tip kulture. Nužno je da određen tip kulture uvede i legitimizira određene političke i ekonomske sisteme što znači da se isto tako javiti i one kulturne prakse koje će ih izazvati, propitivati i oponirati im. Analiza detektira procese intelektualne demontaže socijalizma i kreiranje nove ''moralne i afektivne ekonomije'' (Ahmed, Bowles) kapitalizma na postsocijalističkom terenu. Autorica se fokusira na tri ''kulturna uzorka'' (Williams) iz sfere konzumerističke kulture, svakodnevice, znanosti i umjetnosti koja prati simptomatične tragove u kreiranju, pregovaranju i oponiranju hegemonijskoj kulturi u nastajanju ranih devedesetih godina u Hrvatskoj. Transformacja imaginarium ekonomicznego w chorwackiej kulturze lat dziewięćdziesiątych XX wiekuArtykuł problematyzuje relacje między kulturą i kapitalizmem w procesie tworzenia specyficznego ekonomicznego imaginarium lat 90. w chorwackiej przestrzeni kulturowej jako części przestrzeni postjugosłowiańskiej. Głównym punktem wyjścia artykułu jest przekonanie, że różne systemy polityczne i ekonomiczne (jak np. socjalizm i kapitalizm) zawsze reprezentują określony typ kultury. Określony typ kultury jest niezbędny do wprowadzania i legitymizowania tych systemów politycznych i ekonomicznych, a jednocześnie powoduje on pojawienie się takich praktyk kulturowych, które kwestionują go i zaprzeczają mu. Analiza wykrywa procesy intelektualnego demontażu socjalizmu i tworzenia nowej "moralnej ekonomii" (Ahmed, Bowles) kapitalizmu na postsocjalistycznym terenie. Autorka skupia się na trzech "wzorcach kulturowych" (Williams) ze sfery kultury konsumpcyjnej, życia codziennego oraz nauki i sztuki, w których widać symptomatyczne ślady tworzenia, negocjowania i sprzeciwiania się wyłaniającej się hegemonicznej kulturze wczesnych lat 90. w Chorwacji.