Buyruk und al Jafr Das Esoterische Wissen Alis ; Buyruk and Imam Cafer Ali's Esoteric Knowledge ; Buyruk ve İmam Cafer Hz. Ali'nin Ezoterik Bilgisi

Abstract

Die inneralevitischen Diskussionen zum Alevitum lassen sich zu einer Grundsatzfrage zur Identität bündeln: Ist das Alevitum innerhalb oder außerhalb des Islam zu verorten? Für viele alevitische Erbpriester der älteren Generation ist diese Frage einfach zu beantworten: Das Alevitum ist der wahre Kern des Islam. Es ist der auf Geheimwissen aufbauende, wahre Islam, den Ali und seine Abkömmlinge gelehrt und innerhalb ihrer eingeschworenen Gemeinschaften tradiert haben. Einige alevitische Erbpriester (Dede / Pir) beziehen ihr geistiges Amt und das damit verbundene Wissen aus einer Abstammung von Ali und lassen die Lehre des Alevitums in der Frühphase des Islam beginnen. In den Buyruk sollen deutliche Hinweise bestehen, dass die Lehre mit den ersten treuen Anhängern Muhammeds entstanden sei und nur Abkömmlinge Ali´s berechtigt sind, auf dieses schriftlich fixierte aber mündlich gelehrte Wissen zuzugreifen. Die gegenteilige Sicht sieht die Ursprünge des Alevitums nicht in der Frühphase des Islams und lehnt bezüglich der Entstehung des Alevitums eine geographische Verortung in der arabischsprachigen Welt kategorisch ab. Betrachtet man diesen Grundsatzstreit als Folge einer Identitätskrise, so müssen die Ursachen in der Entwicklungsgeschichte der Aleviten gesucht werden. Hier scheint das Verhältnis zu Schriftlichkeit und Schriften an sich ein wichtiger Faktor zu sein. Auch wenn unter den Aleviten die weit verbreitete Annahme dominiert, dass das Alevitum auf mündlicher Überlieferung basiert, bilden zahlreiche Schriften die Grundlagen jener mündlichen Überlieferungen aus denen Aleviten ihre religiösen, soziokuluturellen und auch politischen Grundsätze ableiten. Besonders hervorzuheben sind die als Buyruk bekannten Schriften, die inhaltlich bisher kaum analysiert wurden. Die Buyruk sind Träger eines speziellen Narratives, in denen Muhammed und Ali die Hauptfiguren sind und als Begründer der Religion dargestellt werden. Der Glaube, dass von Muhammed an Ali diktiertes esoterisches Wissen sich über die 12 Imame tradiert und erhalten haben soll, spiegelt sich letztendlich in der mündlichen wie auch schriftlichen Überlieferung des Alevitums wider. Auch wenn diese Schriften in der Tradition der Aleviten ihren festen Platz hatten, so scheinen sie seit Mitte des 20. Jahrhunderts an Bedeutung und Präsenz verloren zu haben. In dieser Untersuchung werden Ursachen für den Verlust der Bedeutung der Buyruk kurz skizziert und das Narrativ von esoterischem Wissen im Besitz der Ali´s dargelegt. ; The debates done on Alevism among Alevis on the aspect of whether Alevism lies inside or outside of Islam, can be combined through identity, which is a principal question. Many Alevi "dedes", members of the older generation, will give a simple answer to this question: "Alevism is the true essence of Islam." Alevism is true Islam which is based on secret knowledge, taught by Ali and his descendants, and bequeathed to devout community. Some Alevi "dedes" and "pirs" ground their spiritual positions and their knowledge related to this on the fact that they are Ali's descendants, and they also believe that Alevi dogma arose in the early period of the Islam religion. There are clear signs in "Buyruks" that Alevi dogma arose together with companions who sincerely believed in Prophet Muhammad from the beginning, and that only Ali's descendants are entitled to use verbally this dogmatic knowledge, which is however in writing form. The view opposing this assessment indicates that Alevism does not originate from the early period of Islam and categorically refuses to relate the origin of Alevism to Arabic-speaking world. The fact that this principal debate is seen as a manifestation of an identity crises necessitates a research of the causes in the developmental history of Alevism. In this context, the relation between textuality and written works seems to be an important factor in essence. Although the idea that Alevism is based on oral narratives is widely accepted among Alevis, many written works from which Alevis derived their religious, socio-cultural and political principles form the basis of these oral knowledge. The written works known as "Buyruk", which content has been subject to very limitted analysis to date, shoould be especially emphisezed. "Buyruk" is a special narration which presents Prophet Muhammad and Ali as the most important characters of Alevism and as founders of this belief. The belief concerning preserving and handing down through the Twelve Imams secret knowledge that Prophet Muhammad taught Ali, reflects consequently the written and oral tradition of Alevism. Even if these writings have a steady place in Alevi tradition, they seem to have lost their importance and existence since the mid-20th century. This paper will briefly analyse the reasons why "Buyruks" lost their importance and will describe the narration concerning secret knowledge saved by Ali. ; Aleviler arasında 'Alevilik İslam'ın içinde mi yoksa dışanda mı?' cihetinde Aleviliğe dair yapılan tartışmalar ilkesel bir soru olan kimlik üzerinden birleştirilebilir. Yaşlı nesle mensup birçok Alevi dedesi bu soruya "Alevilik İslam'ın gerçek özüdür" şeklinde basit bir cevap verecektir. Alevilik, gizli bilgiye dayalı, Hz. Ali ve onun soyundan gelenler tarafından öğretilen ve buna candan inanmış cemaate miras bırakılan gerçek İslam'dır. Bazı Alevi dede ve pirleri, sahip oldukları manevi makamlarını ve bununla ilintili olarak bilgilerini Hz. Ali'nin soyundan gelmelerine dayandırıp, keza Alevi dogmasının da İslam dininin ilk döneminde ortaya çıktığına inanmaktadırlar. Buyruk'larda, Alevi dogmasının Hz. Muhammed'e baştan beri samimi olarak inanan sahabelerle birlikte ortaya çıktığına ve sadece Hz. Ali'nin soyundan gelenlerin bu yazılı olarak düzenlenmiş lakin sözlü olarak dogmatik bilgiyi kullanmaya yetkili olduğuna dair belirgin işaretler vardır. Bu değerlendirmeye karşı çıkan muhalif görüş ise, Aleviliğin köken olarak İslam'ın ilk dönemi ile münasebeti olmadığını belirtip, Aleviliğin ortaya çıkışını coğrafi olarak Arapça konuşan dünya ile ilişkilendirmeyi kategorik olarak reddetmektedirler. Bu esasa dayalı tartışmanın bir kimlik krizinin tezahürü olarak görülmesi sonuç olarak Aleviliğin gelişim tarihindeki sebeplerin araştırılmasını elzem kılar. Bu bağlamda metinsellik ve yazılı eserler arasındaki ilişki esas itibariyle önemli bir etken gibi görünüyor. Aleviler arasında yaygın bir şekilde Aleviliğin nakli temelllere dayalı olduğu fikri hakim olsa da, Alevilerin dini, sosyo- kültürel ve siyasi ilkelerini türettiği birçok yazılı eser bu nakli bilgilerin temelini oluşturur. Bugüne kadar içerik olarak ancak çok sınırlı bir analize tabi tutulan Buyruk ismi adı altında bilinen yazılı eserlere özellikle vurgu yapılması gerekir. Buyruklar, Hz. Muhammed ve Hz. Ali'nin Aleviliğin en önemli karakterleri olduğunu ve onları bu dinin kurucusu olarak gösteren özel bir anlatımın taşıyıcısıdır. Hz. Muhammed tarafından Hz. Ali'ye öğretilen gizli bilginin 12 İmam üzerinden aktarıldığı ve korunduğuna dair inanç sonuç itibariyle Aleviliğin yazılı ve sözlü geleneklerini yansıtır. Bu yazılı eserler Alevi geleneğinde sağlam bir yere sahip olsalar bile, 20. yüzyılın ortalarından itibaren önemlerini ve mevcudiyetlerini kaybetmiş görünüyorlar. Bu çalışmada Buyrukların önemlerini yitirmelerinin sebebleri kısaca irdelenecek ve Hz. Ali'nin tasarrufunda bulunan gizli bilgiye dair anlatı betimlenecektir.