AUTOGOVERNO COMUNALE NELL'ISTRIA ASBURGICA IL CASO DI PIRANO: SECONDA FASE 1888-1908

Abstract

Illiberale-nazionale avv. Fragiacomo, divenuto Podestà, si rivela un ottimo amministratore. Sa cogliere la disponibilità del Governo austriaco a promuovere gli investimenti pubblici nelle infrastrutture provinciali e ne ottiene adeguati finanziamenti per risolvere i più urgenti problemi cittadini: il completamento del Porto, l'interramento del Mandracchio con la creazione della Piazza Tartini, la costruzione del Palazzo del Giudizio e di un acquedotto. Il Fragiacomo pone le premesse per lo sviluppo turistico di Portorose e ottiene l' introduzione della illuminazione a gas liquido. La successiva gestione del notaio Bubba è meno fortunata ma contribuisce all'ammodernamento della città. Col nuovo secolo i liberali perdono parte del loro prestigio e prendono vigore i movimenti «democratici», socialista e cristiano-sociale («popolare»). ; U razdoblju od 1888. do 1896. gradonacelnih Fragiacomo dokazao se kao vrstan upravitelj. Oslanjajuéi se na liberalnu veéinu, uz potporu nizih gradskih i seoskih slojeva, posveéuje se izgradnji potrebne gradske infrastrukture. Tijekom 9 godina izgradeni su vodvod, nove javne zgrade i nova luka, a Tartinijev trg nastaje na mjestu zatrpanog kanala (Mandracchio ). Fragiacomo vjesto osigurava podrsku austrijskih vlasti iako je ujedno i jedan od celnika talijanskog nacionalnog pokreta, a u opéinskoj sredini nastoji iznaéi "modus vivendi" sa Slovencima i Hrvatima. Upravo u tom razdoblju dolazi do razvitka Portoroza kao turistickog i ljecilisnog sredista zahvaljujuéi inicijativi Fragiacoma, a uz podrsku austrijskih institucija kao sto je Bijeli Kriz, ustanove za brigu o zdravlju i terapiji casnika. Gradonacelnik Bubba u sljedeéih 6 godina nastoji zaddati na postojeéoj razini ove rezultate, medutim, izbjegava nove financijske obveze. Kad 1903. ponovo zauzme polozaj gradonacelnika, Fragiacomo ée se zaloziti za uvodonje plinske rasvjete i zapocet ée izgradnju triju skola na seoskom podruCju. Politicke pogreske liberalne stranke u opéini i poreekom Saboru omoguéit ée pojavu katolickog oporbenog pokreta s osloncem na seljaiitvu. Poeetkom stoljeéa i socijaldemokratska stranka ucinit ée svoje prve korake. Tako ée na opéim politickim izborima 1907. liberali biti pobijedeni i u Piranu. Novi lokalni izbori izazvat ée mnoge primjedbe tako da ée 1908. morati biti ponovljeni. Doéi ée do ravnoteze snaga koja ée sljedeéih godina morati dovesti do pokusaja kompromisa.