Suchergebnisse

Događaji iz ratne 1912. god., višestruko prekretničke za srpsko društvo, državu i kulturu, odrazili su se i na stvaralački put znamenitog neimara Momira Korunovića (1883-1969), čija su se ideološka polazišta usled ovih događaja uže profilisala. Osim što je produbio njegov emotivni patriotski zanos, tok prvog Balkanskog rata definitivno ga je usmerio ka ,,srpskom slogu' u arhitekturi, svojevrsnom ideološko-estetskom konstruktu kojim se nacionalna kultura opirala 'slepom podražavanju neoduhovljene tuđinštine'. Dodir sa drevnim sakralnim spomenicima na oslobođenim teritorijama dublje ga je povezao sa mitologemom srpskog srednjovekovlja, čije će graditeljske tekovine u narednim decenijama stvaralački oživeti, ne libeći se da ih osavremeni nanosima aktuelnih stilova. ; The events of the war in 1912. , the multiple turning point for the Serbian society, country and culture were reflected in a creative way on famous builder Momir Korunovic (1883-1969), whose starting point is the ideological rope profiled. Besides being deepened his emotional patriotic fervor, the course of the First Balkan War, it is definitely directed towards, 'Serbian style in architecture, a kind of ideological and aesthetic construct that national culture is resisted, blind imitation neoduhovljene tuđinštine'. Contact with ancient religious monuments in the liberated territories, the deeper it is connected with mythologemes Serbian Middle Ages, whose architectural legacy in the decades to revive creative, not hesitating to modernize the styles of deposits. It can be concluded that the upheavals of 1912 Korunovic encourage crystallization of ideology and aesthetics maturation. If the improvement in the foreign cultural centers was crucial for the adoption of common architectural lesson periods, ie formation of Pan-Slavic, including the pan-European Korunović's creation in 1912 it has definitely stimulated the search for a national style of synthetic variants to be declaratively inaugirisati as mono-ethnic'' clean''. This turn, derived from deep conviction, rather than the majority of contemporary characteristic pragmatism, was crucial for his future creative way. Besides the military, professional and personal satisfaction (starting a family), his war experience and has instilled tremendous confidence, without which later could not flourish so fertile for generations of admirers valuable construction activity.

Rad prikazuje kakav debatni stil su koristili predsednici poslaničkih grupa prilikom diskusije u Narodnoj skupštini koja se vodila o temi Kosova i Metohije tokom posebne sednice u septembru 2022. godine. Istraživanje je urađeno primenom metoda analize sadržaja i retoričke analize kroz okvir teorije parlamentarne debate. Rezultati istraživanja pokazuju da postoji jasna razlika u argumentaciji između opozicionih političkih stranaka koje spadaju u nacionalni blok, opozicionih političkih partija građanskog usmerenja i političkih stranaka koje čine trenutnu vladajuću većinu. Uz to, primento je da je većina predstavnika poslaničkih grupa ponovilo opštepoznate tačke bez konkretnog plana kako da se situacija na Kosovu i Metohiji reši.

Dr. Miloje Milojević (1884-1946) was a central figure in Serbian music criticism and academic essays between the World Wars. A large part of his writings on music were dedicated to the issue of the Serbian 'national music style', its means of expression, and the question of modernity, i. e. to what extent modernity is desirable in the 'national style'. This paper analyzes some twenty articles - reviews, essays, and writings for special occasions - published by Milojević between 1912 and 1942 in various Serbian newspapers magazines and collections: Srpski književni glasnik (The Serbian Literary Magazine, 1912, 1913, 1914, 1923, 1924, 1935), Prosvetni glasnik (The Educational Herald, 1914, 1921, 1942), Politika (The Politics, 1921, 1922 1923, 1937, 1938, 1940, 1941), Muzika (The Music, twice in 1928) Spomenica-album Udruženja muzikanata Kraljevine Jugoslavije 1928-1930 (The Commemorative Volume - The Album of the Society of Musicians of the Kingdom of Yugoslavia 1928-1930, 1930), Smena (The Change, 1938), and Slavenska muzika (The Slavonic Music, 1940). In the course of those thirty years Milojević passionately believed that the future of Serbian music lies in the 'national style', i.e. in the artistic transformation of anonymous Serbian folk songs and melodies. In spite of the changes of styles that occurred over the years, he never gave up anticipating the appearance of an ingenious composer who would develop the 'national style' to its climax and enrich Serbian music with 'national' symphonies, operas and chamber music. Milojević was in favour of a 'national style' mainly on principle. He rarely got into a discussion about the stylistic and technical means he considered most suitable for the 'national style'. In his text Naš muzičko umetnički program (Our music and artistic programme), published in the Serbian Literary Magazine in 1913, and another article, Za folklornu muziku (In favour of Folk Music), published in the Belgrade daily newspaper Politics in 1921, he recommended that Serbian 'national style' composers followed the model of some representatives of the European national schools of romanticism impressionism and moderately modern music. In a special kind of manifesto Za ideju umetnosti i umetničkog nacionalizma kod nas (In favour of the idea of art and artistic nationalism in Serbia), published in 1935 in the Serbian Literary Magazine, he gave an indirect answer to the question of which means of musical expression he preferred in the 'national style'. For example, he singled out the composition Sever duva (North Wind) by Kosta P. Manojlović (1890-1949), from his collection of choral songs Pesme zemlje Skenderbegove (The Songs from the Land of Skenderbeg, 1933), as an outstanding example of what he meant by 'national style'. This Albanian folk music was transformed into a relatively modern, but yet not avant-garde composition. Therein lies the answer as to what kind of 'national style' Milojević preferred. An advocate of a moderately modern music language, he wished Serbian art music to use its very rich folk heritage as best as it could. He was well aware that times had changed, and that there was not much inclination towards this style and ideology in the interwar period. However, he never abandoned this idea. Basically, he never accepted more radical, expressionist treatments of folk elements as a solution to the problems of 'national style'. It is also very significant that he never mentioned the name Béla Bartók in his writings, which is something we analyze in this paper. He was never able to give up romanticism, a style that never had time to fully develop in Serbian music. Serbian folk music was a perfect basis for composing in a romantic style. Nevertheless, due to many unfavourable circumstances in Serbian history, the Serbs became part of European music world only at the beginning of the 20th century, when it was too late to develop a modern romantic national style. ; Problem srpskog nacionalnog muzičkog stila, njegovih izražajnih sredstava kao i stepena poželjnog moderniteta toga stila, obeležio je značajan deo muzikografije Miloja Milojevića (1884-1946), centralne ličnosti srpske muzičke kritike i esejistike u razdoblju između dva svetska rata. U radu se pristupa analizi Milojevićevih tekstova o muzičkom nacionalizmu i otkriva piščeva 'formula' nacionalnog stila.

Razmatrajući pojavu tzv. nacionalnog stila u umjetnosti u razdoblju pred prvi svjetski rat, vezanu za buđenje romantičkog jugonacionalizma i uz ideju umjetnosti rasnih obilježja, autor posebnu pažnju poklanja monumentalnom graditeljsko-kiparskom projektu Vidovdanskog hrama i Ivanu Meštroviću u svjetlu nationalno-romantičkog programa južnoslavenskog ujedinjenja. Uočavajući paradoksalnu situaciju ostvarenja našeg nacionalnog i rasnog izraza u umjetnosti čiji se stilski radijus nalazi u gravitacijskom polju tadašnje austrijske i njemačke struje monumentalizma i secesije, ističe se imanentna nesamostalnost jugoslavenske varijante modernizma na prijelazu stoljeća (promotrena kroz djelovanje umjetničkih grupa »Lade« i »Medulića« i Ivana Meštrovića kao stožera Ideje i najjače umjetničke osobnosti toga vremena). Minorizirajući vjekovnu stratifikaciju stilova i tradicija na jugoslavenskom prostoru, vidjevši u njima samo strane utjecaje i periferne imitacije, zagovornici ideje o umjetnosti nacionalnih obilježja prepoznaju u pojavi Meštrovića i ideji Vidovdanskog hrama svejugoslavensku umjetničku sintezu, zapadajući u grube pogreške na račun plastičnih vrijednosti Meštrovićeve umjetnosti, prenaglašavajući politizirani i mistificirani koncept Vidovdanskog hrama. Izdvojena su i tri ogledna primjera negativne recepcije Vidovdanskog hrama u vrijeme njegove aktualnosti, iz pera A. G. Matoša. M. Pijade i M. Krleže, pored izbora iz brojnih apologetskih i afirmativnih napisa u publicistici toga vremena. Na kraju, razmatrajući Meštrovićevo djelo iz perspektive vremena u kojem je nastalo i ambicija kojima je jedno vrijeme služilo, autor zaključuje, da je ono najprije proživjelo kušnju u prostoru ideologije, a zatim, s gašenjem prvobitnih ideja i razočaranjem u kolektivne (neostvarene) snove o »vidovdanskojdanskoj renesansi«, gubilo sve više na političkom i mističkom naboju, dobivajući na estetičkom i kiparskom. Meštrović se pojavio kao utemeljitelj moderne nacionalne skulpture, genijalan znalac života materije, ali ne revolucionirajući umjetničku formu, još manje stvarajući nacionalni stil, koji se odvojen od političke sfere ukazao čistim utopijskim programom i promašenom kulturnom investicijom.

Razvoj nauke i tehnike predstavlja jednu od ključnih karakteristika modernog doba, pa se danas naučni stil mišljenja smatra superiornom formom ljudske duhovnosti. Pored emancipatorskog potencijala, nauka, međutim, sadrži i negativnu dimenziju – u vidu potencijalno pogubnih efekata naučnih rezultata, pa je potrebno preispitati sam smisao, domašaj i položaj nauke u savremenim demokratskim društvima. U tom smislu, autori u ovom radu najpre analiziraju tradicionalno shvatanje nauke, a zatim i pristup koji se u okviru savremene teorije nauke i epistemologije naziva novom slikom nauke. Ovakav pristup predstavljen je kroz Fajerabendovo viđenje nauke i njenog položaja i moći u demokratskom društvu. Fajerabendova pozicija karakteriše se kao epistemološki anarhizam, odnosno teorijski i metodološki pluralizam. Autori nadalje razmatraju etičke i političke implikacije suprotstavljenih teorijskih pozicija monizma i pluralizma. U svetlu pomenutih razmatranja, cilj autora je da ukažu na određene nedostatke i slabosti tradicionalnog shvatanja nauke. U radu su korišćene sledeće metode: interpretativna metoda, kritička i evaluativna metoda, metoda pojmovne i normativne analize.

Nicht nur die Kultur, mehr noch die Methoden der Geschichtsschreibung auf kulturellem Gebiet sind geprägt durch die Zeit des 19. Jahrhunderts, in der diese Disziplinen entstanden sind. Demgegenüber sind in den letzten Jahrzehnten Forschungsansätze entwickelt worden, die strukturgeschichtlich ausgerichtet sind und Kompositions-, Institutionen- und Ideengeschichte aufeinander zu beziehen suchen. Eine besondere Rolle kommt den sozialgeschichtlichen Ansätzen zu, etwa im Sinne einer komparativistischen Sozialgeschichte. Regionale Aspekte rücken damit stärker in das allgemeine Interesse. Trotzdem ist noch häufig eine Dominanz nationaler Kategorien zu beobachten, was weder einem historischen Bewusstsein etwa für die Zeit des 18. Jahrhunderts und früher entspricht noch in der heutigen Zeit des sich vereinigenden Europas sachadäquat sein dürfte ; U kulturnoj istoriji Evrope granica između Istoka i Zapada bila je i promenljiva i neoštra. U srednjoj Evropi 18. veka ta granica nije bila određena nacionalnom pripadnošću, već regionalnim specifičnostima feudalne društvene organizacije, dok je 19. vek uveo princip nacionalne države i njoj pripadajuće kulture, time i muzike. U Nemačkoj je bilo kompozitora koji su prihvatali ideje nacionalnih škola u muzici, ali bilo je i oštrih protivnika. U prve je spadao Robert Šuman, dok su stavovi Riharda Vagnera o tom pitanju imali šovinističke primese. Ipak, broj nacionalnih škola je stalno rastao, a jedan od njihovih glavnih ciljeva je bio da se potvrde kao zasebne celine razgraničene od drugih (ranije afirmisanih) muzičkih nacija. Teško je analitički dokazati da su u tome uspele. Kao primer može da posluži Frederik Šopen, kompozitor evropskog ranga: ostalo je nerazrešeno staro pitanje da li se njegova dela mogu objasniti njegovim poljskim poreklom, ili je njegov lični stil postao model za poljski nacionalni stil. Osim pitanja granice između Istočne i Zapadne Evrope, nameće se i razlika između Severa i Juga. Reprezentativni su za to primeri Beča i Lajpciga, odnosno Berlina. Njihovi konzervatoriji su u 19. veku privlačili veliki broj studenata iz cele Evrope, od Rusije do Engleske i od Italije do Baltika. U istom tom veku je uspostavljena dominacija nacionalnih kategorija u pisanju istorije muzike, što je neadekvatno kako prethodnom razdoblju, tako i danas aktuelnim tokovima ujedinjavanja Evrope. Posledica toga je vrednovanje pojedinačnih nacionalnih muzičkih tradicija prema "važnosti" (Bedeutung), a ne prema realnom stanju. Postoje ogromne datoteke, kao što je RISM (Répertoire internacional des sources musikales), koje obuhvataju muziku lokalnog regionalnog i evropskog zračenja. I pored toga, u središtu pažnje muzikologa su i dalje izuzetni kompozitori i njihova ostvarenja, što vodi apsolutizaciji i divinizaciji ličnosti i dela. Upravo su biografska proučavanja po istorijsko-kritičkim principima način borbe protiv heroizacije i sakralizacije na način romantičarskog shvatanja muzike. Samo je mali broj muzikologa svestan da je poštovanje dela Roberta Šumana dobilo u Nemačkoj u 20. veku crte heroizacije koja je počivala na prejakom nacionalizmu, dobijajući u vreme nacionalsocijalizma groteskne karakteristike. Druga strana medalje je arogancija s kojom se prosuđuju ličnosti i kulture van sopstvenih krugova. Naročito se takvi stavovi odnose na regione Istočne Evrope, u čemu se uočava održavanje, još samo mentalno granica između "stare" i "nove" Evrope, kao i ideja kulturnog kolonijalizma u ruhu estetičkih teorija. Danas, kada paralelno teku konvergirajući procesi ujedinjavanja Evrope i divergirajuće tendencije afirmacije regionalnih specifičnosti, aktuelnost postavljenih pitanja postaje očigledna. Potrebno je izgraditi jednu realističku poziciju koja će naučnu refleksiju sačuvati od naivne vere u objektivnost u tradiciji Leopolda fon Rankea i aktuelnih pojava raspadanja ispoljenih u istorizovanju svake istorijske spoznaje. Evropa se menja i preispituje posle rušenja proizvoljnih političkih granica a muzika je deo ovih bitnih procesa utvrđivanja kulturnog identiteta.